Mam dziś dla was dobrą wiadomość. Właśnie uruchomiliśmy rozmowy w standardzie HD Voice+ z T-Mobile. To oznacza, że nasi klienci mają zagwarantowaną fantastyczną jakość dźwięku rozmawiając z użytkownikami tego operatora.

Dla przypomnienia, standard dźwięku HD Voice+ daje wrażenie rozmowy prowadzonej na żywo. Dzięki niemu po drugiej stronie słuchawki usłyszycie nawet szept.

Do tej pory rozmowami w jakości HD+ mogli cieszyć się klienci dzwoniący w ramach sieci Orange. Od maja zeszłego roku wprowadziliśmy to rozwiązanie także przy połączeniach z siecią Play. Najwyższa jakość rozmów pomiędzy użytkownikami Orange i Play

Od teraz ponad 70 proc. rozmów przeprowadzanych przez naszych klientów może być realizowana w najwyższej jakości. Zawdzięczamy to wdrożeniu kodeku EVS SWB, czyli SuperWideband, który gwarantuje jakość HD Voice+.

Na rozwijanej liście poniżej możecie sprawdzić, czy wasz model telefonu obsługuje kodek.

Koniec roku zawsze skłania do podsumowań i snucia planów na przyszłość. Planowaniem się nie zajmuję, jednak uznałem, że warto podsumować ostatnie 12 miesięcy, szczególnie że obfitowały w ciekawe  wydarzenia związane z naszą siecią. Upłynęły one pod znakiem udanych testów, rozbudowy sieci 4G LTE i kolejnych tysięcy gospodarstw domowych w zasięgu światłowodu Orange.

HD Voice i pierwsi z 800/2600 MHz

Jednak nie od światłowodu zacznę, lecz od dwóch newsów, które pojawiły się na przełomie stycznia i lutego, a były związane z siecią mobilną. Pierwszy dotyczył rozpoczęcia międzyoperatorskich testów HD Voice, które zrealizowaliśmy wspólnie z T-Mobile (wcześniej, jeszcze w 2015 roku takie same testy rozpoczęliśmy z Plus i Play). Co więcej, z Plusem nie skończyliśmy na testach – wdrożyliśmy to komercyjnie. Drugi był moim zdaniem znacznie ważniejszy. 3 lutego, zaledwie w tydzień od otrzymania rezerwacji częstotliwości 800/2600 MHz uruchomiliśmy pierwsze 20 stacji nadających na nowych pasmach. Działaliśmy szybko i po 11 miesiącach mamy już ponad 1600 masztów obsługujących uzyskane w czasie aukcji częstotliwości. Dzięki temu możemy dotrzeć  z 4G LTE do 98,67% Polaków.

Podkręcaliśmy możliwości naszej mobilnej Sieci #1 …

To co zrobiliśmy przyniosło rezultaty. Widać je choćby w publikowanych przez portal speedtest.pl rankingach średnich prędkości internetu mobilnego w Polsce. W połowie roku znaleźliśmy się na pierwszej pozycji ze średnią prędkością około 20 Mb/s i mimo upływu czasu nie oddaliśmy pozycji Sieć #1. Bardzo dobre wyniki osiągane przez nasz internet mobilny potwierdził także opublikowany we wrześniu raport przygotowany przez Open Signal.  Oczywiście to rezultaty uśrednione, jednak kolejne uruchamiane stacje bazowe pozwalają sądzić, że coraz śmielej zaglądamy do Was z naszym internetem mobilnym. A będzie jeszcze lepiej, bo pod koniec roku – dokładnie w Mikołajki  – rozszerzyliśmy RAN sharing z T-Mobile także na częstotliwości 800/2600 MHz. Coraz większy nacisk kładziemy także na rozwiązania poprawiające prędkość transferu. Uruchomiliśmy pierwszą w Polsce stację bazową, która pozwala osiągnąć prędkość transferu rzędu 600 Mb/s. Jest to możliwe dzięki technologii  transmisji wieloantenowej MIMO 4×4 w każdym z pasm nośnych 4G LTE.  Wcześniej rozwiązanie to stosowaliśmy wyłącznie w warunkach testowych – przeniesienie ich do ogólnodostępnej sieci to zupełnie inna para kaloszy ;-). Pokazuje to, że testów nie realizujemy „sobie a muzom” lecz za każdym razem mamy w pamięci konieczność dostarczenia Wam po prostu dobrego internetu mobilnego.

…także w laboratoriach

W czasie testów uzyskaliśmy zresztą o wiele lepsze wyniki. To jednak specyfika testów – warunki iście „laboratoryjne”, jeden nadajnik i odbiornik, praktyczny brak zakłóceń. W zakresie technologii mobilnej udało się nam dwukrotnie pobić rekord transferu danych osiągnięty w Polsce. Za pierwszym razem, w kwietniu, gdy korzystając z superkanału o szerokości 55 MHz i wspominanej już technologii MIMO 4×4 oraz modulacji wysokiego rzędu 256 QAM osiągnęliśmy prędkość 1 Gb/s. Póżniej, we wrześniu skorzystaliśmy z szerszego kanału – 100 MHz na pięciu pasmach nośnych. Dzięki temu osiągnęliśmy prędkość 1,91 Gb/s, bliską światowych rekordów na tym polu. W czasie testów, które przeprowadzaliśmy w naszej sieci mobilnej nie zajmowaliśmy się wyłącznie biciem rekordów – sprawdziliśmy chociażby bardzo przyszłościową technologię wirtualizacji radiowej sieci dostępowej.

Korzystając z możliwości jakie daje nam nasza sieć i nowe częstotliwości, jako pierwsi  wdrożyliśmy VoLTE – technologię pozwalającą transmitować połączenie głosowe poprzez technologię 4G LTE. Z korzyścią dla jakości, szybkości połączeń i baterii Waszych smartfonów.

Byliśmy także na Światowych Dniach Młodzieży

Wydarzeniem, które w pierwszej połowie roku budziło wiele emocji, a teraz popadło nieco w zapomnienie były Światowe Dni Młodzieży. Szkoda, bo było to niezwykłe doświadczenie i sukces organizacyjny, choć dużo mówiło się o możliwej katastrofie. Jako Orange byliśmy partnerem technologicznym ŚDM i odpowiadaliśmy za sporą część łączności, dlatego możemy się troszeczkę tym pochwalić, prawda? Na blogu razem z Martą Cieślak-Krajewską przygotowaliśmy kilka materiałów pokazujących jak od technicznej strony wyglądały przygotowania.

Testujemy także nowe rozwiązania oparte o światłowód

Jednak nacisku nie kładliśmy wyłącznie na sieć mobilną. Cały czas intensywnie inwestowaliśmy w światłowód.  W czerwcu tego roku w zasięgu najnowocześniejszej technologii dostępowej Orange Polska było już milion gospodarstw domowych w całej Polsce. Nie mało, ale teraz mamy ich już blisko 1,5 miliona i nie zamierzamy na tym poprzestać. Nie chodzi tu tylko o największe miasta, bo budujemy tez w mniejszych, chociażby Sulęcinie, Zgierzu czy Włocławku. To między innymi efekt współpracy z samorządami – jak choćby w Legionowie, o czym wspominaliśmy na blogu. Jednocześnie, podobnie jak w sieci mobilnej, cały czas testowaliśmy nowe rozwiązania. Zarówno w zakresie technologii G.Fast, jak XGPON, która pozwala rozwinąć w sieci dostępowej prędkości rzędu 10 Gb/s. Dodam tylko, że do niedawna był to standard  transferu w sieci szkieletowej. To pokazuje skalę zachodzących na naszych oczach zmian.

Skoro już przy sieci szkieletowej jesteśmy, tutaj także nie próżnowaliśmy. Prowadziliśmy chociażby szeroki program rewitalizacji, szczególnie tych nieco starszych fragmentów sieci.  Pewnie Was nie zaskoczę, ale tutaj także nie obyło się bez testów i rekordów. Udało sie nam osiągnąć rekordową efektywność widmową pasma – czyli ilość danych, które można przesłać w pasmie o szerokości  1 Hz . Ma to olbrzymie znaczenie, bo pozwoli w przyszłości przesłać więcej danych w oparciu o już istniejącą infrastrukturę. Przykładowo w czasie testów, o których wspominam przesłaliśmy po jednym kanale 250 Gb/s, podczas gdy na co dzień płynie nim „tylko” 100 Gb/s. Nie bez powodu piszę „na co dzień” – do przesyłu wykorzystaliśmy już istniejącą infrastrukturę, a sygnał nie biegł gdzieś w próżni, lecz z Warszawy do Wrocławia i z powrotem – łącznie to 870 km – po działającej na co dzień sieci. Oznacza to, że przesłaliśmy w jednej chwili dane z prędkością 1,5 Tb/s

To dopiero początek niesamowitej zmiany w telekomunikacji jaka czeka nas w najbliższym czasie. Zapowiada się kolejny pasjonujący rok, a o wszystkim będziemy chcieli opowiedzieć. Bo z miana Sieci #1 nie zamierzamy rezygnować i będziemy się starać zasłużyć na to miano.

Jednak technika, oferty i smartfony to nie cały Świat. Więc w tym nowym, nadchodzącym roku 2017 życzę Wam zdrowia, szczęścia, wielu sukcesów, a także czasu dla bliskich i dla siebie.

W zeszły piątek pisałem, że ruszyliśmy z międzyoperatorskimi testami HD Voice. Sam standard wprowadziliśmy już jakiś czas temu, jednak uznałem, że warto napisać jak dokładnie działa, a także co oznaczają w tym przypadku literki HD. I od tego zacznę. Kluczowym elementem jest tutaj pasmo głosu. W normalnej rozmowie telefonicznej wynosi ono od 300 Hz do 3400 Hz, natomiast w przypadku HD Voice między 50 a 7000 Hz. Ludzki głos może nadawać w paśmie od 80 do 14 000 Hz.

W związku z tym w przypadku HD Voice słyszymy dźwięki, których nie usłyszelibyśmy w innym przypadku w rozmowie. Najniższe i najwyższe, jak choćby… najgrubszej struny w gitarze basowej lub najwyższego klawisza fortepianu. I chociaż nikt nie słucha muzyki przez telefon, to te same dźwięki odpowiadają także za naturalne brzmienie ludzkiej mowy. Dodatkowo samo rozwiązanie HD Voice eliminuje szumy i dźwięki otoczenia, co powoduje że mamy odczucie jakby nasz rozmówca stał tuż obok nas. Oprócz aspektów estetycznych HD Voice ma ogromne znaczenie dla osób niedosłyszących. Bardzo często mają one problemy ze zrozumieniem dźwięków w konkretnych zakresach częstotliwości. Im szersze pasmo głosu jest dostępne, tym łatwiej usłyszeć słowa naszego rozmówcy. A w Polsce na poważny uszczerbek słuchu cierpi niemal 900 tys. osób.

To teraz przejdźmy do pytania: jak to działa?

Całość opiera się na technologii IP, bez której nie można by wykorzystać protokołów SIP oraz RTP, które zapewniają możliwość negocjacji kodeków głosowych na całej ścieżce głosowej. Teraz rozbijmy to zdanie na czynniki pierwsze. Po pierwsze kodek, czyli program do przekształcania sygnału na dźwięk. W przypadku technologii HD Voice całe pasmo dźwięku jest kodowane za pomocą kodeka WideBand- Adaptive MultiRate (WB-AMR), który przenosząc szersze pasmo dźwięku nie zajmuje więcej zasobów radiowych i transmisyjnych. Czyli przekładając na bardziej jasny dla większości populacji język – transfer danych jest podobny, więc sieć nie staje się bardziej obciążona niż w przypadku zwykłych rozmów. W przypadku kodeka WB-AMR transfer danych wynosi 12,65 kbps, natomiast w przypadku używanego w rozmowach w technologii 3G bez HD Voice kodeka UMTS-AMR2 transfer danych wynosi  12,2 kbps.

Drugim elementem jest owa „negocjacja”. Tu robi się znacznie trudniej ;-). Aby zapewnić połącznie HD Voice pomiędzy operatorami trzeba nauczyć elementy sieci głosowej MSS/MGW protokołów SIP i RTP (o tym, czym jest MSS/MGW przeczytacie w tym wpisie). W MSSie jest uruchomiana specjalna funkcja MGCF czyli Media Gateway Control Function. Pozwala ona urządzeniu na komunikację z użyciem protokołu SIP. W sumie sformułowanie „protokół SIP” to masło maślane, gdyż SIP to skrót od Session Initiation Protocol, czyli protokół inicjowania sesji, jednak jest ono używane dość powszechnie, więc już przy nim pozostanę. MGCF pozwala MSS na komunikację z użyciem protokołu SIP, który odpowiada za wymianę sygnalizacji pomiędzy dwoma MSS, co pozwala nawiązać połączenie i wynegocjować wspólny najlepszy kodek.  Negocjacje zaprezentuje w formie dialogów dwóch MSS – MSS 1 (Krzysiu), a MSS 2 (Paweł):

Krzysiu – Pawełku, jak tam sytuacja u Ciebie, kabelki w porządeczku, mam tu taką rozmowę i chciałbym ją w miarę solidnie połączyć. Wiesz… w HD.

Paweł – Krzysiu, u mnie jakoś ostatnio słabo, kabelki niby w porządku, ale jakoś mnie katar łapie, temperatury też niezbyt przyjemne. Może darujemy sobie te wszystkie HD, tylko połączymy jak to kiedyś się robiło?

K – Ależ Pawle, nie poznaję Cię, gadaj mi tu szybko, jaki najlepszy kodek możesz zaproponować, a nie skarż się na pogodę. Złej baletnicy to i rąbek u spódnicy, normalnie…

P – Ok, ok, u mnie można w WB-AMR, ale Ty Krzysiu męczący jesteś.

K – Widzisz, chcieć to móc. Łączymy!

I tak to mniej więcej wygląda 😉 Teraz tylko nasi panowie muszą sprawnie kontrolować połączenie i rozmowa w jakości HD się powiedzie. Skoro MSSy dogadały się już w sprawie kodeków do akcji może wejść drugi z protokołów – RTP. Jest on używany do wymiany informacji pomiędzy dwoma MGW i przenosi skompresowany dźwięk za pomocą wynegocjowanych przez MSS kodeków. By zabezpieczyć sieć przed nieautoryzowanym dostępem z zewnątrz i kontrolować połączenia są wykorzystywane urządzenia SBC, czyli Session Border Controller. Sieć IP Interco wykorzystuje dedykowane rozmowom w HD Voice łącza światłowodowe, by zminimalizować wpływ ingerencji z zewnątrz.

Tradycyjnie mam dla Was grafikę 😉 Co prawda po angielsku, ale mam nadzieję, że wybaczycie.

Pamiętajcie jednak, że aby rozmowa została połączona w jakości HD Voice konieczne jest by Wasze smartfony obsługiwały tę funkcję. W innym wypadku na HD Voice nie ma co liczyć. Wtedy zostaniecie połączeni przy pomocy kodeka UMTS-AMR2 (dla technologii 3G) albo FR-AMR (dla technologii 2G).

Tradycyjnie, jeżeli macie jakieś pytania, wnioski i pomysły na teksty piszcie poniżej. Kolejny tekst, na specjalne życzenie ppk, jednego z czytelników bloga będzie o urządzeniach HLR. Do… przeczytania!

Mam dziś dla was dobrą wiadomość. Właśnie uruchomiliśmy rozmowy w standardzie HD Voice+ z T-Mobile. To oznacza, że nasi klienci mają zagwarantowaną fantastyczną jakość dźwięku rozmawiając z użytkownikami tego operatora.

Dla przypomnienia, standard dźwięku HD Voice+ daje wrażenie rozmowy prowadzonej na żywo. Dzięki niemu po drugiej stronie słuchawki usłyszycie nawet szept.

Do tej pory rozmowami w jakości HD+ mogli cieszyć się klienci dzwoniący w ramach sieci Orange. Od maja zeszłego roku wprowadziliśmy to rozwiązanie także przy połączeniach z siecią Play. Najwyższa jakość rozmów pomiędzy użytkownikami Orange i Play

Od teraz ponad 70 proc. rozmów przeprowadzanych przez naszych klientów może być realizowana w najwyższej jakości. Zawdzięczamy to wdrożeniu kodeku EVS SWB, czyli SuperWideband, który gwarantuje jakość HD Voice+.

Na rozwijanej liście poniżej możecie sprawdzić, czy wasz model telefonu obsługuje kodek.