Chętniej z cyfrowych rozwiązań korzystają kobiety, a co czwarty Polak deklaruje, że jest zaawansowany technologicznie. To niektóre wnioski z opublikowanego właśnie raportu „Digital ethics – polscy konsumenci wobec wyzwań etycznych związanych z rozwojem technologii”.
Dane potwierdzają, że najbardziej lubimy rozwiązania, które już znamy. Wśród najczęściej wykorzystywanych przez konsumentów zastosowań technologicznych znalazły się: zakupy online (85%), e-mail jako narzędzie komunikacji (84%), bankowość internetowa, w tym mobilna (79%) oraz komunikatory wykorzystywane w celach prywatnych (78%) i media społecznościowe (77%). Co piąty badany deklaruje, że wie sporo o 5G i sztucznej inteligencji (22%), 35% interesowało się zabezpieczeniami biometrycznymi. 2/3 przyznaje, że jedynie słyszało o autonomicznych pojazdach czy zastosowaniach robotów w przemyśle. Aż 62% nigdy nie spotkało się z pojęciem blockchain.
Polki chętnie korzystają z technologii, ale są ostrożne
Polki wyprzedzają męską część społeczeństwa w robieniu zakupów online (88% : 82%), bankowości internetowej (82% : 76%) czy komunikatorów internetowych w celach prywatnych (83% : 74%). Biją też na głowę Polaków w korzystaniu z mediów społecznościowych (85% : 69%) – wymienia dr Dominika Kaczorowska-Spychalska. Dużo bardziej są też zainteresowane poradami medycznymi online i szeroko rozumianymi usługami w zakresie telemedycyny, na które wskazała co czwarta respondentka w tej grupie.
Mężczyźni wykazują większe zainteresowanie zakupem ubezpieczeń online, rozwiązaniami w zakresie smart home, stwarzającymi możliwość sterowania poszczególnymi systemami i sprzętami za pośrednictwem urządzeń mobilnych oraz dronami. Panowie są za to dużo bardziej przekonani, że znają się na nowych technologiach. W takich zagadnieniach jak 5G, robotyzacja, pojazdy autonomiczne czy sztuczna inteligencja niemal dwa razy częściej, w porównaniu do kobiet, uważają się za znawców tematu.
Kobiety są z kolei grupą, która dużo bardziej obawia się nowych technologii – mówi dr Agata Rudnicka. Jest to też grupa bardziej wrażliwa na kwestie związane z zarządzaniem danymi. Na przykład więcej Polek niż Polaków odczuwa obawy związane z wpływem fake newsów na naszą rzeczywistość.
Co czwarty Polak „zaawansowany technologicznie”
Jeden na czterech badanych deklaruje, że interesuje się nowinkami ze świata technologii, chętnie je testuje i korzysta z cyfrowych rozwiązań. Ta grupa najczęściej korzystała z mediów społecznościowych (83%), i rozwiązań chmurowych (67%). Częściej niż pozostałe sięgała też po komunikatory internetowe w celach zawodowych (64%), rozwiązania biometryczne (57%), inteligentne urządzenia monitorujące stan zdrowia (smartwatche, opaski fitness itp.) (51%), ubezpieczenia online (47%) i rozmawiała z chatbotami (43%). Ta grupa nieco częściej niż pozostali uczestnicy badania ufa naukowcom i odkryciom naukowym, na co zwraca uwagę dr hab. Janusz Reichel, prof. UŁ. Co ciekawe, różnica nie jest jednak zbyt duża.
Etyczne dylematy technologii
Zrealizowane badanie szeroko przygląda się zagadnieniom etyki w kontekście cyfrowych technologii. Wskazuje, że użytkownicy technologii obawiają się przede wszystkim o bezpieczeństwo swoich danych i zasobów, które udostępniają za jej pomocą oraz o to, czy przekazywane dane będą wykorzystywane właściwie i zgodnie z ich zamierzeniami. Jednocześnie, spora grupa badanych przyznaje, że chciałaby mieć pewność, że projektowane i uruchamiane rozwiązania cyfrowe nie będą ich dyskryminowały. Dostrzegalna jest potrzeba większej przejrzystości i otwartości ze strony cyfrowych graczy. Wątpliwości etyczne budzą przede wszystkimi manipulowanie informacjami (69% badanych), gromadzenie, agregowanie i handel danymi o zachowaniach online (63%) oraz ograniczenie prywatności związane z rozwojem systemów monitoringu (58%).
Konkretne obawy etyczne dotyczące korzystania z nowoczesnych technologii najmocniej zgłasza grupa „zaawansowanych technologicznie”. Ponad 80% z nich uważa za niewłaściwe manipulowanie informacjami w Internecie, handel danymi czy monitorowanie ich aktywności w sieci, np. w celu spersonalizowania reklam. Ponad 70% boi się bycia manipulowanymi.
Więcej informacji o kondycji wiedzy i stosunku Polaków i Polek do nowych technologii można znaleźć w raporcie „Digital ethics – polscy konsumenci wobec wyzwań etycznych związanych z rozwojem technologii”. Jest on efektem współpracy Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego i Orange Polska i obejmuje wyniki badań w czterech obszarach: wzorce moralne, znajomość i zakres korzystania z technologii, obawy oraz wątpliwości etyczne związane z technologią a także odpowiedzialność i bezpieczeństwo w świecie technologii.
Raport stał się już inspiracją do szerszej debaty o tym jak konsumenci korzystają z technologii w kontekście standardów etycznych i czy poziom zaawansowania technologicznego jest w tym przypadku kluczowy. Efektem było m.in. webinarium „Digital ethics – konsument a technologie”, w ramach GovTech Festiwal.
