Dziś Amerykanie świętują. Święto Dziękczynienia to za oceanem czas nawet bardziej rodzinny niż Boże Narodzenie. A dzień potem, jutro... mamy Black Friday. Czarny Piątek to najlepszy czas na łowy nie tylko na świąteczne prezenty. I - jak się domyślacie, skoro to mój tekst - na wyjątkowo wzmożoną uwagę.

Jeden z moich ulubionych zwrotów, których używam tu na blogu jest:

Przestępcy też o tym wiedzą!

Tak więc ci z Ciemnej Strony Mocy też są gotowi na Czarny Piątek. I choć mam wrażenie, że w naszych sklepach nie tylko online już chyba cały ostatni miesiąc jest Czarny można założyć, że jutro cyberprzestępcy mogą zintensyfikować swoje działania. Niestety promocjom w Europie daleko do tych w USA. Dlatego jeśli jutro trafisz na rzucającą na kolana okazję - poważnie się zastanów zanim podejmiesz kolejne kroki. Na co przede wszystkim uważać?

Sprawdź adres strony sklepu

Bo przecież nie można wykluczyć, że gdzieś faktycznie pojawi się oferta po której opadnie Ci szczęka. Jeśli jednak zdarzy Ci się wejdź na stronę z zewnętrznego linku - a nie wpisując adres w przeglądarce - upewnij się, że adres jest prawdziwy!

• czy nie jest to np. ornage.pl
• albo orange-pl.top
• a może ktoś użył zbitki liter r i n, które napisane razem (rn) do złudzenia przypominają m
• mogło się też zdarzyć, że zamiast małego "el" oszust wpisał w adresie wielkie "i" - a obie wyglądają tak samo

• W ogóle warto wbić sobie w głowę, że jeśli:
• wchodzę na stronę z linku uzyskanego z nieznanego źródła
• ta strona wymaga podania hasła, danych karty płatniczej bądź innych wrażliwych informacji

Wtedy dokładnie sprawdzam jej adres. To nie zajmie Ci wiele czasu, a na pewno nie zaszkodzi.

Upewnij się, gdzie płacisz

Udało Ci się trafić okazję, strona wyglądała dobrze, przechodzisz do procesu płatności. Czy to moment, by opuścić gardę? Absolutnie nie.

• zwróć uwagę na metody płatności
  • czy wszystkie najpopularniejsze są dostępne?
  • a może jakiś bank jest wyszarzony?
    • jeśli tak - to czerwona flaga, mogąca sugerować, że mamy do czynienia z oszustwem, a przestępcy nie zdołali/nie zdążyli stworzyć jeszcze nakładki na ten konkretny bank
• sklep przekierowuje Cię na bramkę płatności?
  • sprawdź jej adres; 5 najpopularniejszych serwisów tego typu w Polsce to:
    • Przelewy24 (https://www.przelewy24.pl)
    • PayU (https://www.payu.pl)
    • Tpay (https://tpay.com)
    • Dotpay (https://www.dotpay.pl)
    • Blue Media (https://bluemedia.pl)
• jeśli adres jest inny - płatność przy użyciu takiej bramki może okazać się ryzykowna
• jeśli adres strony kończy się inaczej, niż .pl (a w szczególności jeśli jest to "dziwna" domena w stylu .top, .shop., itd) - absolutnie odradzam korzystanie z niej

Pamiętaj - login i hasło do swojego banku wpisujesz wyłącznie na stronie banku! Nawet jeśli trafiasz na nią ze sklepu, czy bramki płatności - w pasku adresu musi być adres banku! Inaczej jest w przypadku kart płatniczych - miejsce na ich wpisanie może się znajdować na stronie sklepu albo bramki. Dla bezpieczeństwa i spokoju ducha - włącz na karcie, której używasz w sieci zabezpieczenie 3D Secure. Dzięki temu każda płatność w sieci będzie wymagać dodatkowego zabezpieczenia (wpisania kodu SMS, czy potwierdzenia w aplikacji bankowej). Jeśli nie będziesz niczego kupować, a pojawi Ci się monit - oznacza to, że komuś wpadły w ręce dane Twojej karty!

Nie "podpalaj" się

A przede wszystkim - tu już kłania się psychologia, nie cyberbezpieczeństwo - nie daj się wciągnąć w narrację, że "każdy kupuje w Czarny Piątek" i Ty też musisz. Zakupy takiego dnia to tak naprawdę socjotechnika. W zasadzie to mechanizm poniekąd podobny do phishingu. Zastanów się, czy potrzebujesz danego sprzętu. Przemyśl, czy kwota mimo obniżki jest dla Ciebie odpowiednia. Poszukaj ofert w innych sklepach. Bądź świadomym kupującym. A jeśli się zdecydujesz - kupuj bezpiecznie. Nasze oferty na Black Weeks znajdziesz tutaj.

A jeśli będziesz mieć jakieś wątpliwości, czy strona jest prawdziwa - spytaj CERT Orange Polska. Wyślij do nas maila - pomożemy.

Kilka tygodni temu wrzuciłem poradnik zakupowy telewizorów dla graczy. Pisałem w nim, że Samsung i LG umożliwiają pobranie aplikacji Xbox Cloud Gaming. Nie trzeba instalować nic na dysku, i nie trzeba stawiać dużych pudełek pod telewizorem. Do gry potrzeba tylko telewizora i pada Bluetooth. To ważny krok, bo od września 2025 to usługa to wreszcie pełny produkt. Już nie faza testów. Microsoft ogłosił koniec bety.

Streaming oznacza mniej kabli, mniej sprzętu, i więcej grania od razu. Usługa wspiera 1440p, co oznacza, że Microsoft podniósł poprzeczkę w kwestii jakości. Obraz może być ostrzejszy, a szczegóły bardziej czytelne nawet na 65 i 75 calach. Biblioteka Game Pass Ultimate robi robotę. Są nowości, znajdziemy też ogromne serie. Są gry EA i Ubisoft. To wszystko to ładnie brzmi fajnie na blogu, ale jak wygląda gra na telewizorze bez konsoli w praktyce?

Moje wrażenia z Cloud Gamingu

Odpaliłem Xbox Cloud Gaming na telewizorze Samsung. Sparowałem pada od PlayStation 5 i od razu wiedziałem, że to strzał w wygodę i ciekawość. Ergonomia jest inna, ale działa. Jeśli pad ma Bluetooth, to go sparujesz, i koniec filozofii. Pierwsze testy zrobiłem na Call of Duty Black Ops 6. Odpaliłem tryb Deathmatch. Tu liczy się czas. Input lag był niski, więc efekt moich komend był niemal natychmiast widać na ekranie. Nie czułem opóźnienia, i widziałem ruch od razu. Obraz był jak żyleta. 1440p robiło różnicę, i przez chwilę myślałem, że to lepsze niż gra lokalna. Kolory i detale wyglądały super. Tekstury były czytelne. Nie widziałem kompresji. Nie widziałem rozmycia. W skrócie - granie jak marzenie.

Kilka dni później chciałem pokazać funkcję bratu. Włączyłem wtedy Assassin's Creed Valhalla. I tu zaczęły się schody. Na ekranie widzieliśmy strumieniowany obraz w koszmarnie niskiej rozdzielczości. Rozmazany, tak musiały wyglądać gry na kineskopowym telewizorze. Kompresja była mocno widoczna. Brat zapytał czemu to wygląda gorzej od Minecrafta, skoro internet jest szybki? Sprawdziłem prędkość na telewizorze - faktycznie, 280 Mb/s. Wina leżała po stronie serwerów Xbox Cloud Gaming. Streaming gier to nie tylko szybkość. To też stabilność sieci i obciążenie serwerów. Im więcej graczy korzysta z usługi tym więcej problemów może pojawić się po drodze.

Jak więc widać, usługa okazuje się nie być jeszcze perfekcyjna. Jeżeli grasz raz na jakiś czas - to rozwiązanie dla ciebie, ale jeżeli liczysz na stabilność i pewną rozgrywkę raczej przymierzałbym się do zakupu konsoli. Co ciekawe kilka dni później sytuacja była odwrotna. W Valhalli obraz ostry, a Call of Duty - pikseloza.

Dla mnie Cloud Gaming to idealne rozwiązanie, ale bardziej na "chwilowe zachciewajki" niż na stałą rozgrywkę. Mam zarówno PS5 jak i Xboxa, choć ten drugi stoi raczej w sypialni, pełniąc rolę Smart TV do projektora. Korzysta z niego głownie żona, która ogląda na nim seriale. W salonie stoi tylko Playstation, ale teraz, chcąc zagrać w grę z biblioteki Xboxa, nie muszę zabierać frajdy ślubnej. Odpalam aplikację Cloud Gaming na telewizorze i po sprawie. Liczę się jednak z tym, że nie będą to takie same wrażenia jak przy podłączonej konsoli.

Dla kogo jest granie na telewizorze

Myślę, że przede wszystkim dla tych, którzy grają bez konsoli, chcą testować nowości, i nie boją się gry przez internet. Dla graczy kanapowych, którym zależy na wygodzie i nie chcą kabli, ani pudełek w pokoju. Dla fanów dużych serii, którzy wolą mieć dostęp niż kupować każdą część osobno. Microsoft dopracował technologię, input lag jest niski, a gry działają responsywnie. Chociaż jakość obrazu może falować, więc warto mieć świadomość, że chmura bywa kapryśna, ale bywa też świetna, kiedy działa z pełną mocą.

Na obciążenie serwerów nie masz wpływu, ale jest kilka rzeczy, które możesz zrobić, aby upewnić się, że po Twojej stronie wszystko jest ok. Połącz telewizor z internetem po kablu zamiast Wi-Fi. To daje stabilność i niższe opóźnienia. Jeśli jednak korzystasz z Wi-Fi, ustaw router blisko telewizora i unikaj ścian na drodze sygnału. Wybierz pasmo 5 GHz. Jest szybsze niż 2,4 GHz i lepiej radzi sobie ze streamingiem. Jeśli telewizor automatycznie łączy się na 2,4 GHz - przełącz częstotliwości ręcznie.

Jeżeli już zdecydujesz się na Cloud Gaming to warto wiedzieć, że subskrypcję Game Pass Ultimate można opłacić usługą „Płać z Orange”. Wtedy koszt trafia prosto na fakturę operatora i upraszcza płatności bez karty. To wygodne jeśli masz Orange i nie chcesz przechodzenia przez żmudny proces wpisywania danych.

Cóż to była za gala i co za emocje! Podczas corocznego kongresu GREENPACT, na którym spotkali się liderzy biznesu i eksperci z całej Europy, nagrodzono raporty zrównoważonego rozwoju. A to nie byle jakie wyróżnienie! Tym razem przygotowanie raportów, ze względu na nowe europejskie wytyczne, było dużo trudniejsze, pracochłonne i wymagające zaangażowania wielu osób. Możemy się Wam już oficjalnie pochwalić – raport zrównoważony Orange Polska za 2024 rok został wyróżniony! Jesteśmy bardzo dumni i wdzięczni za docenienie ogromnej pracy całej naszej organizacji.

Zanim powstał nasz raport, zebraliśmy ok. 650 wskaźników, dotyczących naszego wpływu na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny, z Orange Polska i spółek zależnych. Pracowało przy tym ponad 100 osób z całej firmy, dostarczając i weryfikując poprawność danych. To pokazuje skalę zaangażowania, by sprostać nowym regulacjom unijnym. Wynikają one z dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), wprowadzającej 12 standardów raportowania działań ESG. Obowiązek raportowania dotyczy ok. 50 tys. firm w całej Unii Europejskiej, w Polsce szacunki mówią o 3-4 tys. przedsiębiorstw. Więcej o całym procesie naszego raportowania znajdziecie tutaj.

"Doskonały pod względem przejrzystości"

Wyróżnienie otrzymaliśmy w kategorii "Najlepszy raport spółek objętych CSRD" (Dyrektywa dot. sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju). Nagrodę w tej kategorii otrzymała firma Tauron, drugie wyróżnienie spółka Echo Investment.

Jury doceniło nasz Raport:

za realnie przedstawioną wizję strategiczną przedsiębiorstwa w zakresie realizacji celów zrównoważonego rozwoju i wewnętrzną spójność. Doskonałe przygotowanie raportu pod kątem przejrzystości i czytelności prezentowanych informacji w sposób dostępny i zrozumiały zarówno dla specjalistów, jak i osób niebędących specjalistami

Konkurs "Raporty Zrównoważonego Rozwoju" to najstarszy i najważniejszy konkurs doceniający raportowanie w tym zakresie. Oceny raportów dokonuje niezależne jury złożone z ekspertów ESG z instytucji naukowych, organizacji społecznych i izb branżowych. To nasza piąta nagroda za raport zintegrowany – w 2024, 2022 i 2018 r. otrzymaliśmy nagrodę główną, w 2019 wyróżnienie. Wcześniej wielokrotnie byliśmy nagradzani za raporty społecznej odpowiedzialności biznesu, które przygotowywaliśmy oddzielnie od raportów finansowych. Było tego trochę, bo nasze raporty, które pokazują nasze podejście do odpowiedzialnego biznesu powstają od... 20 lat!