Majówka to dla wielu z nas wyczekiwany czas na relaks, wyjazd, kontakt z naturą czy chwile z bliskimi. Może warto aby to był też czas na odpoczynek od internetu i ciągłego scrollowania? Refleksja na temat higieny cyfrowej na pewno by się przydała. Skłania do niej m.in. ostatni raport na ten temat, który bije na alarm.

Aż 40% dorosłych internautów i internautek w Polsce odczuwa potrzebę poprawy swojej higieny cyfrowej - wynika z badań, które Fundacja Orange przeprowadziła wspólnie z Fundacją „Instytut Cyfrowego Obywatelstwa”. Choć termin „higiena cyfrowa” staje się coraz bardziej znany i używany, to zachowania chroniące zdrowie - tak higiena cyfrowa to właśnie to - podejmuje mniejszość z nas.

Ale może majówka to dobry czas, żeby się odłączyć i pomyśleć, jak wygląda nasze codzienne życie ze smartfonami ciągle pod ręką? Czy łatwo jest się nam z nimi pożegnać chociaż na chwilę? Jakie aktywności w sieci dobrze nam służą, rozwijają, a co powoduje dyskomfort czy stres? Odpowiedzi na pewno pomogą zmienić nasze nawyki ekranowe.

Zamieńmy FOMO na JOMO

Jeśli spotykamy się ze znajomymi czy rodziną przy grillu, warto odłożyć telefon i być razem. Tylko 24% z nas trzyma telefony poza zasięgiem wzroku, kiedy rozmawia z kimś w domu, na spotkaniu czy w pracy. Ignorowanie innych na rzecz patrzenia ciągle w ekran i scrollowania ma już swoją niechlubną nazwę - phubbing. A jego częstą przyczyną jest FOMO (z ang. fear of missing out), czyli strach przed tym, co stracimy, jeśli nie będziemy ciągle sprawdzać, co jest w internecie. W wielu kręgach widać już jednak trend odwrotny: JOMO czyli radość z tego, że omija nas to, co w internecie (z ang. joy of missing out).

Sprawdźcie, jak tam higiena cyfrowa

Aby sprawdzić własne nawyki cyfrowe i lepiej o nie zadbać, skorzystajcie z bezpłatnego Testu Higieny Cyfrowej. Warto! Bo pytania w nim zawarte pokazują, jak konkretnie działać i co robić, żeby nasze relacje z technologiami nam służyły, a nie wpędzały w kłopoty. Gwarantujemy, że może to pomóc zmienić coś na lepsze w Waszej codzienności. Wiele cennych porad można też znaleźć na stronie naszej kampanii „Nie przescrolluj życia”.

Wspaniałej majówki i dużo odpoczynku, także od ekranów.

"Rosiu, ktoś próbował do mnie dzwonić z Anglii, wiesz co to jest"? "Słuchaj, odebrałem telefon z +44, mówiło, żebym napisał na WhatsApp, co to?". W ostatnich tygodniach dziwne rozmowy z Wielkiej Brytanii to jeden z popularniejszych tematów wyszukiwań. A jeśli zastanawiacie się czy to oczywisty przekręt i na czym polega - chętnie Wam wyjaśnię. Sprawdziłem to.

Dzwoni ktoś kogo nie znasz? Numer zza granicy? Telefon pokazuje "spam"? Potrzebujesz jeszcze więcej znaków ostrzegawczych? No nie. Chyba, że jesteś mną. Ja odebrałem.

Przez jakiś czas biłem się z myślami, czy sprawdzić jaka to lukratywna oferta pracy na mnie czeka, bo właśnie to usłyszałem od mechanicznego głosu, gdy odebrałem telefon. W końcu odpisałem na WhatsApp:

Brzmi kusząco? Oczywiście... że nie. Ale CERT Orange Polska istnieje po to, by Was chronić. A ochrona to czasami blokowanie phishingowych stron, czy serwerów Command&Control botnetów - a czasami wdanie się w dyskusję z oszustem, który - choć wykonał telefon z +44 - przynajmniej udaje, że umie po polsku. Oszustem wtedy jeszcze domniemanym, ale sprawa szybko zrobiła się jasna.

Telefon z +44 i lajki na Allegro za kasę

Tak, miałem klikać ❤️ na Allegro i dostawać za to pieniądze. Tak - te przelewy faktycznie przychodziły. W analizie na stronie CERT Orange Polska opisałem sytuację i jej rozwój krok po kroku, zapraszam do lektury, jeśli chcecie poczytać analizę na wysokim stopniu szczegółowości. Tutaj w skrócie:

• dostałem przelew na 20 zł za pierwszego lajka
• przez cały kolejny dzień realizowałem kolejne "misje"
• moja "menedżer biznesowa" przysyłała mi potwierdzenia przelewów kolejnych kilkudziesięciozłotowych kwot

Dlaczego piszę o potwierdzeniach, a nie o faktycznych wpływach? Bo wiem, że te pieniądze wysyłali inni oszukani i/lub okradzeni i już o pierwszym przelewie poinformowałem odpowiednią jednostkę w moim banku. Więc za każdym razem żądałem potwierdzenia przelewu, a potem grałem przed "menedżer", że oczywiście pieniądze przyszły.

Skąd wzięła się menedżer? A właściwie wziął, bo po formie jego wypowiedzi byłem pewien, że mam do czynienia z mężczyzną. Który na dodatek nie zna języka polskiego, bazuje wyłącznie na skryptach rozmów. Po dyskusji na WhatsAppie, którą rozpoczął telefon z +44, dowiedziałem się, że warunkiem zarabiania pieniędzy jest zainstalowania - rzekomo dla mojego bezpieczeństwa - aplikacji Telegram i dodanie tam niejakiej "Marie 04".

Najpierw Ty przelej mi, a potem ja Tobie

Po serii przelewów na drobne kwoty nadeszła pora na wyzwanie. Tym razem to ja miałem przelać 70 zł, , a w zamian "Marie" miała oddać mi 90 zł. Problem? Żaden. Oczywiście niczego nie przelałem, a sposób w jaki przekonałem rozmówcę pozostanie moją tajemnicą. Sądząc po kolejnym potwierdzeniu, które mi wysłał(a) - faktycznie dostałem, czy raczej dostałbym 9 dych. Potem przyszła kolejna seria lajkowania Allegro, aż następnego dnia rano... trafiła kosa na kamień, a mój dar przekonywania się wyczerpał.

W zasadzie powinno się to stać już pierwszego dnia, ale akurat wtedy przez pewien czas nie mogłem wchodzić w dalsze interakcje. I choć rozmówca z drugiej strony Telegrama był wyjątkowo namolny - nie odpowiadałem. W końcu jednak pojawiło się kolejne zadanie, tym razem miałem przelać 500 zł, a dostać 700. I tym razem rozmówca nie dał się przekonać, że na pewno, absolutnie, na 100 procent zrobiłem przelew. Nie uwierzył. Ba - nawet zostałem podle oskarżony!

Oszukałeś mnie! Jesteś oszustem!

Tak... A kto zaczął?

I choć miałem plan, by przeciągnąć temat do samego końca, zostałem "zwolniony z pracy". I mimo prośb i gróźb nie przeczytałem już ani jednej litery od "Marie".

Na czym polega oszustwo na telefon z +44

Już wiecie co się pokrótce działo. Rozbudowaną analizę znajdziecie na na stronie CERT Orange Polska. Pora na informację na czym tak naprawdę polega to oszustwo?

Jak można przeczytać na poświęconych temu bolesnemu tematowi grupach na Facebooku, "Marie", czy inny "menedżer" w pewnym momencie proszą o przelew na naprawdę wysoką kwotę. Jedną z ofiar okradziono w ten sposób na 20 tys. zł. Oczywiście obiecują zwrot z naddatkiem, tylko, że w momencie, gdy kwota robi się naprawdę duża, kontakt z "menedżerem" się urywa.

Dlaczego to działa? Bo oszuści socjotechnicznymi sztuczkami coraz bardziej wciągają ofiarę w pułapkę. Budują zaufanie - bo przecież faktycznie przysyłają pieniądze. Do pewnego momentu zastanawiałem się, czy to po prostu nie jest pralnia pieniędzy. Kwoty wydają się jednak być małe, więc skala musiałaby być ogromna. Oszuści nie starają się nawet przesadnie przekonać, że płacenie za "lajkowanie" na Allegro ma jakikolwiek sens i wytłumaczyć z jakiej racji komukolwiek miałoby się opłacać płacić 20 zł za jedno ❤️ Pamiętam jak z moich młodzieżowych czasów kuszono chętnych na szybki zarobek "skręcaniem długopisów". Płatne lajki na Allegro to takie długopisy XXI wieku.

Prosta "praca", szybka płaca. Nawet jeśli ktoś ma obawę, czy mu te przelane 70 zł zwrócą, możliwość, że podejmie ryzyko, jest spora. Bo w sumie co - najwyżej straci 70 zł. Oddadzą, ucieszy się i nad odmówieniem propozycji przelania 500 zł nie będzie się zastanawiał. 1000? Dawajcie! 20 tys.? No jasne, przecież oddadzą!

No nie. Wtedy już nie oddadzą.

Jak uniknąć ryzyka

Co do zasady WhatsApp to nic złego. Sam z niego korzystam, choć zdecydowanie wolę Signal. Jeśli jednak napisze do Ciebie na jakimkolwiek komunikatorze ktoś, kogo nie znasz albo Ty odpiszesz na telefon z +44 - to prosisz się o kłopoty.

Z założenia w życiu nie ufasz komuś, kogo widzisz pierwszy raz na oczy. To dlaczego miał(a)byś wierzyć jakiemuś "komuś" z Wlk. Brytanii, czy piszącej jak mężczyzna "Marie" z Telegrama, że ma dla Ciebie furę pieniędzy?

To naiwność / niefrasobliwość / głupota. Wybierz odpowiedź, która pasuje Ci najbardziej. Poczytaj o socjotechnicznych sztuczkach, użytych w tym ataku. Podeślij linka tego, albo do strony CERT Orange Polska komuś, kto w Twojej opinii mógłby dać się oszukać. Jeśli wiesz jak próbują Cię oszukać, nie pójdzie im już tak łatwo.

Razem damy radę. Bądźcie bezpieczni.

Zmieniliśmy bonus za przeniesienie numeru do Orange na kartę. Teraz to usługa Rozmowy, SMS-y i MMS-y bez limitu do wszystkich + 25 GB za 0 zł przez 90 dni, która włączy się za darmo na 30 dni, a później odnowi za 0 zł na drugi i trzeci miesiąc. Do tego dochodzi promocja 9600 GB ekstra przez rok.

Jak skorzystać z bonusów:

• Wystarczy przenieść numer do Orange na kartę w salonie lub online (https://www.orange.pl/view/przenies-numer-na-karte)
• Wyrazić zgodę na otrzymywanie informacji o promocjach w Orange, wysyłając bezpłatny SMS o treści TAK pod 80290 lub w aplikacji Mój Orange - wtedy otrzymacie standardowy bonus 400 GB za zgodę.
• Włączyć 9600 GB przez rok wysyłając bezpłatny SMS o treści 9600GB pod 811. Dostajecie 12 x 800 GB. Pierwszy pakiet 800 GB zostanie przyznany od razu, kolejne co 30 dni po automatycznym odnowieniu usługi.

Co jeszcze zyskujecie:

• darmowe bonusy GB po doładowaniu online (w aplikacji Mój Orange lub na stronie doładowania.orange.pl),
• prezenty w każdą pierwszą środę miesiąca w aplikacji Mój Orange,
• korzystne pakiety roamingowe.

Dodam, że z promocji dla przenoszących numer możecie skorzystać w taryfie Orange Free na kartę, tylko raz na jeden numer. Promocja, którą jest bonus, usługa Rozmowy, SMS-y i MMS-y bez limitu do wszystkich + 25 GB za 0 zł przez 90 dni trwa do 31 lipca 2025 roku. Szczegóły dostępne są na stronie i w regulaminie.