Żyjemy w czasach, gdy rozmawiając o tym, czy moje wrażliwe informacje mogą trafić w niepowołane ręce, powinniśmy raczej pytać: "kiedy", a nie "czy". W takim razie rozważaliście, co zrobić, gdy tak się stanie? Macie awaryjny scenariusz działania na okoliczność, gdy powiecie: "wyciekły moje dane"? No to już macie.

"Moje hasło wpadło w ręce wroga!". Dobra, z tym wrogiem to trochę dramatyzuję, ale wiecie o co chodzi. Jakiś czas temu rozważaliśmy z kolegami z CERT Orange Polska potencjalne konsekwencje trafienia bazy jakiegoś dostawcy z naszymi danymi w ręce oszusta. I wiecie co? To, że do złych ludzi trafi zahashowane hasło, to wcale nie największy problem.

Hasło w rękach przestępcy

Co zły człowiek może zrobić z moim hasłem? A w zasadzie z jego hashem, bo w dzisiejszych czasach serwisy nie trzymają już haseł w otwartym tekście a ewentualne wyjątki potwierdzają regułę. Co to jest ten hash? To wpisane przez Was hasło przepuszczone wielokrotnie przez tzw. algorytmy hashujące. To czynność nieodwracalna, dlatego, gdy logujemy się do serwisu, ten ponawia cykl hashowania, by na koniec porównać efekt z tym, co ma zapisane w bazie. Dlatego fakt, iż wyciekło hasło po pierwsze oznacza, że wyciekł hash, po drugie nie musi oznaczać, że przestępca je złamie. Jeśli wyciekły moje dane, ale hasło jest długie, mocne i niepowtarzalne - pozostanie moją tajemnicą. A jak stworzyć hasło długie, mocne i niepowtarzalne? Zerknijcie w przygotowany przez CERT Orange Polska poradnik.

Utrata jakich danych jest bardziej niebezpieczna, niż hasła? Adres pocztowy. Numer telefonu. Trasy moich aktywności fizycznych, które często zaczynają się i kończą w miejscu zamieszkania. Dane medyczne. Informacje, dotyczące moich finansów, czy rodziny. Intymne zdjęcia. Sami przyznacie, jest tego sporo.

Jak zapobiec temu, by wyciekły moje dane

Nie da się tego zrobić. W momencie podania naszych danych w serwisie zewnętrznym nie mamy nad nimi kontroli. Ale można ograniczyć potencjalne ryzyko i do tego Was namawiam.

Jak?

• Hasło. Mocne i niepowtarzalne. Takie, które łatwo zapamiętasz, ale nikt inny na nie nie wpadnie. Imię dziecka, partnera/ki, kota/psa - odpadają.
• Nie zapamiętasz wszystkich haseł? Używaj menedżera haseł. Wtedy musisz zapamiętać jedno. Choć akurat hasło do banku, maila, czy konta służbowego warto trzymać po prostu w głowie.
• Uruchom uwierzytelnianie dwuskładnikowe wszędzie, gdzie się da.
• Jeśli już coś wyciekło, patrz na konsekwencje wielowymiarowo. Jeśli trafi do Ciebie informacja, że w ręce oszustów trafiły dane ze sklepu X, trzeba być wyczulonym na maile, sugerujące np., że musimy dopłacić do wysyłki, czy np. gdzieś utknęła nasza paczka.

A co robić, gdy wyciekły moje dane i mleko już się wylało?

Przygotowaliśmy na taką okoliczność zwięzły i konkretny poradnik. Znajdziesz go tutaj, a także na dole głównej strony https://cert.orange.pl, w rubryce "Poradniki". Warto zapamiętać to miejsce i obyście nigdy nie musieli z niego korzystać.

Świętujemy urodziny naszej aplikacji. Z tej okazji przygotowaliśmy dla Was niespodzianki: dodatkowe GB oraz loterię ze 156 nagrodami. Możecie wygrać m.in. smartfony i smartwatche.

Dodatkowe 12 GB możecie odebrać od 12 listopada do 8 grudnia br. W tym czasie wystarczy zalogować się do aplikacji Mój Orange adresem e-mail i napompować urodzinowy balon. Akcja wznawia się co tydzień: 12, 19, 26 listopada oraz 3 grudnia. Maksymalnie możecie brać udział w zabawie 4 razy - po jednym w każdym tygodniu. Użytkownicy otrzymają 12 GB na wszystkie numery na swoim koncie.

Szczegóły dostępne są w regulaminie. Promocja dotyczy klientów indywidualnych i biznesowych. Wymagana jest aplikacja w wersji minimum 5.0. Pakiet GB włączymy w ciągu 48 godzin na okres 14 dni. Bonus jest do wykorzystania w Polsce.

Loteria urodzinowa

Szansę na nagrody mają klienci, którzy od 12 listopada do 8 grudnia:

• zalogują się do aplikacji Mój Orange (adresem e-mail) i zgłoszą się do loterii,
• wykonają 1 z 3 zdań, które dotyczą funkcjonalności aplikacji Mój Orange,
• wyślą zgłoszenie, potwierdzą lub podadzą adres e-mail do kontaktu, zaakceptują regulamin i wymagane zgody oraz klikną ”Biorę udział w loterii”.

Wygrać można 1 ze 156 nagród: 12 x smartfonów iPhone 16 Pro, 12 x smartwatchy Apple Watch 10, 12 x konsola Nintendo Switch OLED oraz 120 x czeków BLIK o wartości 150 zł. Losowanie nagród odbędzie się 10 grudnia. Szczegóły znajdziecie w regulaminie. Organizator będzie kontaktował się z laureatami mejlowo.

Bonusy w aplikacji

Dziś pojawiła się też kolejna edycja akcja Środy z Mój Orange. W tym tygodniu jest nim zniżka na produkty Philips - inteligentne AGD, które niedawno zagościły w naszym sklepie internetowej (albo do wyboru dodatkowe GB).

Jeśli nie macie jeszcze aplikacji, to warto ją zainstalować. Więcej przeczytacie o niej na naszej stronie.

Polskie gry na komputery i konsole to znak jakości naszego kraju. Z niektórych jesteśmy znani na całym świecie i nie brakuje osób, które uważają, że to nasz renomowany towar eksportowy. Bezdyskusyjnie przyczyniają się do popularyzacji kraju i rozpoznawalności polskiej kultury.

W mojej opinii polscy twórcy gier to jedna z grup zawodowych, o działaniu których wiedza powinna dotrzeć do większej ilości rodaków. Dziś jest Święto Niepodległości, nie ma lepszego dnia na to, by zaprezentować listę produkcji, w które - będąc Polakiem - warto zagrać.

Seria gier Wiedźmin

Gdy przedstawisz się obcokrajowcowi jako Polak, bardzo możliwe, że odpowie: "Lewandowski!", czy "Jan Paweł II". Gdy jednak rozmówca również gra, niemal na pewno usłyszysz: "Wiedźmin!". Dzieło oparte na prozie Andrzeja Sapkowskiego mocno przyczyniło się do popularyzacji słowiańskich treści na Zachodzie. Nie bez powodu doczekaliśmy się ekranizacji przygód Geralta na małym ekranie w postaci serialu Netflixa. Chciałbyś obejrzeć ten serial? Sprawdź pakiet Orange Love, w którym możesz dostać w prezencie dostęp do platformy Netflix w prezencie nawet na 12 miesięcy.

Seria "Wiedźmin" od CD Projekt Red opowiada o przygodach Geralta z Rivii. Tytułowy wiedźmin, czyli zawodowy łowca potworów, w świecie pełnym magii, politycznych intryg i niebezpieczeństw stara się zachować niezależność i honor. To nie jest łatwe, bo z zawodu zajmuje się ubijaniem potworów. Kluczowym wątkiem serii jest jego relacja z Ciri. To młoda dziewczyna, dla której Geralt jest mentorem i przybranym ojcem. Ma ona niezwykłe moce i z tego powodu jest ścigana przez potężne siły. To wszystko w otwartym, fantastycznym świecie. Wybory podejmowane przez Geralta wpływają na losy krain i ich mieszkańców. To nadaje grze głębię, nierzadko wywołując refleksję nad ludzką naturą i moralnością.

Każda z gier serii jest niezwykle ciekawa. Nie musicie jednak przechodzić ich wszystkich, by w pełni cieszyć się z trzeciej odsłony, która jest znana na całym świecie jako jedna z najlepszych gier RPG. Fabuła jest przystępna nawet dla osób niezaznajomionych ze światem Andrzeja Sapkowskiego.

Cyberpunk 2077

Twórcy Wiedźmina - CD Projekt Red - dają nam także futurystyczny świat Night City. Choć premiera gry była burzliwa, twórcy nieustannie aktualizują produkcję i naprawiają błędy, a dodatek "Phantom Liberty" dał jej nowe życie. To piękna i mroczna wizja przyszłości, która oferuje niesamowitą wolność wyborów. To produkcja typu RPG, czyli nie zabraknie tu otwartego świata pełnego dopracowanych aktywności. Takich, które nie są zwykłymi "odhaczeniami" na mapie. Większość zadań jest bogata w historię, a decyzje jakie podejmiesz przy ich wykonywaniu wpłyną na dalszą rozgrywkę.

To ogromny projekt. W trakcie gry na swojej drodze spotkamy znane twarze i głosy. W produkcję zaangażowano m.in. Keanu Reevesa, czy Idrisa Elbę. Z rodzimego podwórka głosów i twarzy użyczyli Dawid Podsiadło, Quebonafide i Taco Hemingway. Jeżeli gra sama w sobie cię nie przekonuje, wydaje mi się, że warto to sprawdzić ją chociażby jako ciekawostkę. Co ciekawe, na podstawie Cyberpunka powstało anime o podtytule "Edgerunners" dostępne na platformie Netflix.

This War of Mine

O tej lekturze szkolnej (tak, to nie pomyłka - to pierwsza gra, która nią została) przygotowałem kiedyś wpis na blogu, do którego serdecznie zapraszam. Okazuje się, że gry komputerowe mogą być tak dobre, by omawiać je na zajęciach w szkole. "This War of Mine", to przejmująca opowieść o przetrwaniu w oblężonym mieście. Tym razem patrzymy na wojnę oczami cywilów, co czyni produkcję naprawdę wyjątkową i głęboko poruszającą. Walczymy o zasoby niejednokrotnie podbierając je innym okupowanym. Musimy jednak dbać też o to, by nasze obozowisko nie zostało splądrowane. Co więcej, nasz bohater musi dbać również o dobrostan psychiczny córki, by ta jak najmniejszym kosztem przeżyła wojenny koszmar.

Gra jest sporym wyzwaniem logicznym i moralnym. Decyzje, które podejmujemy są niezwykle trudne. Nie dziwię się, że "This War of Mine" dołączyło do kanonu lektur szkolnych, które można omówić na maturze. Autorami gry są pracownicy 11 bit Studios znani również z serii "Anomaly Warzone Earth" czy "Frostpunk".

Gry od studia Techland

Jeżeli jesteś fanem horrorów i "Nocy Żywych Trupów", najnowsze gry od studia Techland to coś dla Ciebie. Zarówno pierwsza odsłona Dead Island jak i dwie najnowsze produkcje z serii Dying Light dotyczą świata opanowanego przez zombie. W przypadku "martwej wyspy" twoim zdaniem wraz z grupą znajomych jest wydostanie się z rajskiej wyspy, opanowanej przez... turystów. Choć planowali spędzić tam wakacje, ostatecznie - na przekór planom - stali się zombie. W Dying Light jesteś natomiast kurierem.W mieście odciętym od świata ryzykujesz swoim życiem, by wesprzeć w kontakcie innych zamkniętych mieszkańców. Jeżeli taki klimat Cię nie przekonuje, ale nadal szukasz czegoś pełnego akcji - w portfolio Techlandu znajduje się również seria "Call of Juarez", która zabierze Cię na Dziki Zachód, pełen kowbojskich czapek, spodni, rewolwerów i eskapad na konwoje zarówno piesze jak i kolejowe. Dla każdego coś dobrego.

Gry od studia People Can Fly

Nawet jeśli nie jesteście na bieżąco z nowinkami świata gier, pewnie kojarzycie takie gry jak "Doom" czy "Wolfenstein". Polacy nie gęsi, swojego Dooma mają. W 2004 roku studio People Can Fly wydało pierwszą część kultowego Painkillera. Fabuła to jedno, ale najważniejsza w tej serii jest ciągła akcja i masakrowanie demonów. Dzieło zostało bardzo dobrze przyjęte na zachodzie, dzięki czemu PCF mógł rozwijać się dalej. Producenci mieli swój wkład w takie gry jak "Fortnite", czy serię "Gears of War". Wydali również uwielbianego przeze mnie "Bulletstorma". Większość produkcji w ich portfolio to strzelanki akcji. Co ciekawe, założyciel studia Adrian Chmielarz, choć nie jest już częścią People Can Fly, tworzy ze swoją ekipą studio The Astronauts.

Spod ich rąk na światło dzienne wyszło m.in. kultowe "Vanishing of Ethan Carter". To klimatyczna gra przygodowa z elementami horroru, w której wcielamy się w detektywa Paula Prospero, posiadającego nadprzyrodzone zdolności. Przybywa on do miasteczka Red Creek Valley, aby rozwikłać zagadkę tajemniczego zaginięcia młodego chłopca, Ethana Cartera. Gra oferuje otwarty świat, pełen szczegółowych lokacji, które gracze mogą eksplorować, rozwiązując łamigłówki i odkrywając mroczne sekrety. Produkcja The Astronauts słynie z pięknej oprawy graficznej i atmosfery, która stopniowo odsłania niepokojące wydarzenia, wciągając gracza w psychologicznie głęboką i nastrojową historię.

Największe produkcje polskiego pochodzenia to przede wszystkich gry akcji i horrory. Na liście mogłoby się znaleźć znacznie więcej przykładów a nasz kraj jest słynny z wysokiej jakości gier. Nie ukrywam, że rozpiera mnie duma, że w branży gier komputerowych jesteśmy wzorem do naśladowania.