Od kilku miesięcy zespół 5 naukowców, pod kierownictwem prof. Jacka Pyżalskiego (UAM w Poznaniu), pracuje nad polską odsłoną raportu EU Kids Online. Na terenie całej Unii Europejskiej badane są cyfrowe nawyki dzieci i nastolatków (9-17 lat), w Polsce przy partnerstwie Fundacji Orange.

Skończony w 100 procentach raport poznamy w pierwszym kwartale 2019 roku.  Jednak już teraz znamy jego najważniejsze stwierdzenia.

• Nastolatki od poniedziałku do piątku spędzają w sieci średnio pięć godzin. Tak deklaruje 15 proc. badanych. Reszta spędza w sieci góra 2 lub 3 godziny. To znacznie krócej niż moglibyśmy przypuszczać!
• Dzieci i młodzież zdecydowanie najczęściej korzysta z sieci poprzez smartfona (82,5% – codziennie). Na drugim miejscu plasuje się telewizor (56,8%), na trzecim komputer / laptop (39,5%), na czwartym – tablet (12,5%).
• Tylko 1 na 10 nastolatków deklaruje, że wykorzystuje nowe technologie w kreatywny i twórczy sposób. 90% z nich wyłącznie przyswaja treści.
• 65% uczniów nigdy lub prawie nigdy nie rozmawiało z nauczycielem o tym, jak bezpiecznie korzystać z sieci, nawet na godzinie wychowawczej i informatyce!
• 40% uczniów przyznaje, że w ich szkołach nikt jasno nie sprecyzował jak korzystać z sieci.

Jakie przemyślenia nasuwają się po przyswojeniu danych? W o wiele większym stopniu powinniśmy dbać o edukację medialną dzieci. Uczyć, jak chronić swoją prywatność, unikać zagrożeń, przestrzegać praw autorskich. Towarzyszymy dzieciom w realnym świecie – uczymy je, co jest dobre, a co złe. Nie powinniśmy ich zostawiać samych online. To złudne, że fizycznie widzimy, jak siedzą w swoim pokoju. Choć myślimy, że są bezpieczne, bo są blisko nas, to w tym czasie mogą się angażować w wiele niebezpiecznych aktywności. A my nie będziemy mieć o tym pojęcia – mówi Gazecie Wyborczej prof. Pyżalski, która opisała raport (TUTAJ).

Od razu gdy pełen raport ujrzy światło dzienne, zaprezentujemy go na łamach bloga.

Mam problem. Tzn. w sumie miałem, jakoś sobie poradziłem 🙂 Jak widzieliście, ostatnio nieco przycichnąłem (a może przycichłem?) z testami telefonów na blogu, aż wyrosła mi znakomita konkurencja! Ale konkurencja dobra rzecz – widząc, jakie materiały robi Marta, muszę się starać, żeby moje nie odstawały! Inna sprawa, że szykujemy z Martą pewną niespodziankę, zobaczycie ją na początku przyszłego roku.

Problem wziął się z tego, że gdy trafiły do mnie bezdyskusyjnie najmocniejsze smartfony drugiej połowy kończącego się roku, okazało się, że Marta testowała już Huaweia Mate 20 Pro, pomyślałem, że fajnie byłoby porozmawiać o nim i o Samsungu Note 9… razem! Ustawiliśmy je naprzeciw i… nie, żaden nie dał po gębie drugiemu, podczas kręcenia materiału (i wcześniejszych testów) nie ucierpiał żaden smartfon 🙂

A ja jestem bardzo ciekaw, jak podoba się Wam nowa formuła i czy chcecie więcej, czy jednak lepiej pozostać przy – może nieco odświeżonej – tradycyjnej?

Dobra, o technologiach już było, ale jak stali Czytelnicy (w sumie nie tylko oni) wiedzą, podstawą moj aktywności na blogu było cyberbezpieczeństwo. Co ciekawe, w pierwszym bodaj roku nie podpisywałem tekstów swoim nazwiskiem (mniejsza o powody). Może ktoś kojarzy jakim? No ale dobra, pora na wyciągnięte z trudem pięć materiałów, które w jakiś sposób przez te lata były okazały się dla mnie istotne.

Więcej niż tysiąc słów

Mam wrażenie, że zanim zdecydowaliśmy się na rozszerzenie charakterystycznego dla blogów 10 lat temu formatu stricte tekstowego, minęło sporo czasu. Kiedy jednak już to się stało, oczywiste było, że cyberbezpieczeństwo też musi trafić do formatów wideo. Patrząc przez pryzmat czasu na wyniki oglądalności na Youtubie mam wrażenie, że mogłyby być większe, nawet znacznie. Nie zmienia to jednak mojej opinii na temat ich przydatności – coraz częściej nie mamy ochoty na czytanie pełnych tekstów wyrafinowanych poradników, znacznie wygodniej jest nam obejrzeć krótkie i treściwe wideo. A jak wyglądało pierwsze?

Przewidzieć przyszłość

Pamiętacie początki ransomware? Nie wiem, czy aby na pewno Weelsof był pierwszym szeroko rozpowszechnionym oprogramowaniem wymuszającym okup, ale na pewno dzisiejsze ofiary ransomware z rozrzewnieniem patrzą na czasy przed sześcioma laty, gdy odblokowanie komputera kosztowało… 500 złotych, a przy dobrych układ można było samemu wygenerować kod kuponu i oszukać… przestępców. Mało kto wtedy myślał, jak popularne stanie się szyfrowanie komputerów i wymuszanie pieniędzy od ofiar.

Jeśli chodzi o przewidywanie przyszłości – to staramy się robić co roku, publikując Raporty CERT Orange Polska. Obecnie przygotowujemy jubileuszowe, piąte już wydanie, a w międzyczasie możecie sobie zajrzeć jak zapowiadaliśmy drugie, już „dotarte”, po debiucie z 2014 roku. Rok później już nie mogliśmy pozwolić sobie na „choroby wieku dziecięcego”, miało być tip-top! Jak wiele udało nam się przewidzieć? Przeczytajcie sami.

Zatrważająca pornografia

Jednym z tekstów, który przez ta lata bardzo wpadł mi w głowę był ten o phishingu w wersji… analogowej. Regularnie używam jej podczas prezentacji, jako dowodu na to, jak łatwo dać się oszukać, a także na to, że ciężko rozdzielić świat cyfrowy od analogowego i jak łatwo można użyć metod cyber-przestępczych w sposób absolutnie nie cyber.

A na koniec kwestia wyjątkowo ważna, last, but not least, jak mawiają. Przez lata pisania na blogu Orange, gdy dorastali moi synowie, zmieniało się cyberbezpieczeństwo i zmieniał się też zakres moich zainteresowań bezpieczeństwem dzieci. Jestem bardzo dumny z udziału w stworzeniu Bezpiecznego Startera, zdarzyło mi się wielokrotnie występować na konferencjach tematycznych, ale jeśli miałbym wybrać z tych tekstów jeden, to zdecydowałbym się chyba na ten o badaniach, dotyczących pornografii wśród dzieci. Wiedziałem, że jest źle, ale nie sądziłem, że aż tak, a akurat pornografia jest aspektem na tyle ważnym, że tutaj samo blokowanie dostępu nie wystarczy. Oczywiście rozwiązania kontroli rodzicielskiej dadzą w tym aspekcie bezdyskusyjnie radę, ale – cóż – ja też kiedyś byłem nastolatkiem i wiem, o ile chętniej szuka się owocu zakazanego. Ten tekst powinien przeczytać każdy rodzic, bo statystyki w nim zawarte są jak dla mnie przerażające.