Co czwarta mała i średnia firma zdaje sobie sprawę, że niezabezpieczony dostęp do sieci internet jest jednym z największych zagrożeń dla bezpieczeństwa danych firmowych. Obawiają się przede wszystkim zawirusowania komputerów oraz phishingu wyłudzającego dane – wynika z badania zrealizowanego na zlecenie Orange Polska. Cyberprzestępcy wykorzystują czas pandemii i pracy zdalnej, co potwierdza CERT Orange Polska, notujący blisko dwukrotnie więcej ataków phishingowych niż przed pandemią.

Oszuści podszywają się pod firmy kurierskie, platformy sprzedaży, dostęp do szczepionek czy możliwość skorzystania z rewolucyjnego sposobu zarabiania pieniędzy bez wychodzenia z domu.

– Phishing to powszechna i nieustająco rosnąca plaga. W minionym roku takich incydentów wykryliśmy w sieci Orange Polska dwa razy więcej niż w roku 2019. Oszuści wykorzystują już nie tylko SMS-y, czy maile, coraz częstszy jest  tzw. vishing, czyli połączenia telefoniczne, w których oszuści podszywają się np. pod przedstawicieli instytucji, które darzymy zaufaniem, by wyłudzić dane i uzyskać zdalny dostęp do komputera ofiary. Ataki na firmy bardzo często zaczynają się od pojedynczych pracowników, za pomocą odpowiednio spreparowanej wiadomości – mówi Robert Grabowski, szef CERT Orange Polska

Oprogramowanie antywirusowe, które jest bardzo często jedynym zabezpieczeniem przed zagrożeniami z internetu, ma ograniczone możliwości ochrony przed najnowszymi metodami ataków.

Atak phishingowy na firmę – jak to się dzieje?

Nieumyślne kliknięcie w link zawarty w wiadomości phishingowej, czy otworzenie spreparowanego załącznika, na pierwszy rzut oka nie wydaje się groźne. Jednak bez odpowiedniej ochrony komputera czy smartfona służbowego i bez świadomości użytkownika rozpoczyna się proces przejmowania kontroli nad urządzeniem, a tym samym nad danymi zawartymi nie tylko na nim, ale często także w całej firmie.

Phishing jest nośnikiem dla kilku rodzajów zagrożeń. Jednym z nich jest skierowanie użytkownika na spreparowaną stronę internetową, która będąc łudząco podobna, na przykład do portalu z płatnościami, wyłudza dane kart kredytowych. W innych przypadkach podszywając się pod bankowość elektroniczną czy portal służbowy wykrada wpisane przez pracownika dane logowania. Jeszcze inne nastawione są na wyłudzanie danych logowania do poczty elektronicznej, czy portali społecznościowych. W wielu sytuacjach w tle instalowane jest również złośliwe oprogramowanie przejmujące kontrolę nad komputerem/telefonem, które nie tylko wykrada z nich dane, ale wykorzystując uprawnienia użytkownika w sieci firmowej próbuje dostać się do innych baz danych, aplikacji i systemów.

Otworzenie spreparowanego pliku załączonego do wiadomości może skutkować również kradzieżą danych oraz przejęciem kontroli nad zarażonym urządzeniem i w konsekwencji danych firmowych. Podobnie niebezpieczne są aplikacje na telefon z nieznanych źródeł (szczególnie np. te otrzymywane jako załącznik do wiadomości pocztowej czy bezpośrednio z witryn internetowych).

Jak chronić firmę przed zagrożeniami w sieci?

Blisko co trzecia ankietowana firma uważa, że w czasie pandemii pojawiło się więcej zagrożeń związanych z korzystaniem z Internetu przez pracowników. 17% badanych stwierdziło, że doświadczyło cyberataku w ciągu ostatniego roku.

– Warto wziąć pod uwagę fakt, że niewielkie firmy często nie wiedzą o ataku, dopóki nie doświadczą jego skutków. Nasze doświadczenie  pokazuje, że dużo firm tej wielkości nie ma wystarczającej wiedzy i narzędzi, aby skutecznie wykrywać i przeciwdziałać zagrożeniom – mówi Krzysztof Białek, dyrektor Marketingu i Rozwoju Produktów Cyberbezpieczeństwa

Chcąc ochronić dane firmowe należy zacząć od edukacji pracowników i podniesienia ich świadomości o zagrożeniach czyhających na nich internecie. Na stronie CERT Orange Polska – www.cert.orange.pl – można znaleźć wiele przydatnych informacji i filmów opisujących w przystępny sposób przed czym i w jaki sposób należy się chronić.

– Orange Polska wspiera przedsiębiorców kompleksowymi rozwiązaniami – podstawą są usługi sprawdzające wiedzę pracowników na temat zagrożeń, wspomagane testami socjotechnicznymi (kontrolowany phishing). Udostępniamy również narzędzia chroniące dane w smartfonach (poczta elektroniczna, SMS-y, dokumenty, zdjęcia), takie jak usługa MDM – już za kilka złotych miesięcznie za chronione urządzenie. Zapewniamy także kompleksową ochronę sieci wewnętrznej przed atakami z zewnątrz, dzięki usłudze „Zarządzany UTM”. Tu  niezależnie od dostawcy internetu, dostarczamy w modelu abonamentowym bardzo skuteczne urządzenie, będące zaawansowanym firewallem. Ponadto dla klientów sieci Orange Polska  świadczymy usługę „Orange Network Security”, która zapewnia podobny poziom zabezpieczeń ochrony przed atakami z zewnątrz, bez konieczności instalacji urządzenia po stronie klienta. Umożliwia ona także bezpieczny, szyfrowany dostęp do zasobów firmowych dla osób pracujących zdalnie. Wraz z powszechnym przejściem na pracą zdalną, ogromnym zainteresowaniem cieszy się natomiast oprogramowanie pozwalające pracodawcom sprawdzić jakie czynności pracownicy wykonują na urządzeniach służbowych – z jakich aplikacji korzystają w godzinach pracy i jak długo – mówi Krzysztof Białek.

Źródło danych: Badanie zrealizowane w grudniu 2020 przez firmę Kantar Polska na zlecenie Orange Polska, metodą wywiadów online (CAWI) wśród grupy 400 polskich przedsiębiorców na rynku SME (firmy zatrudniające 10-49 pracowników) i SOHO (firmy zatrudniające 1-9 osób)

***

Orange Polska wraz z Integrated Solutions oferują małym i średnim firmom szereg usług zwiększających poziom cyberbezpieczeństwa takich jak: firewalle i urządzenia UTM zabezpieczające styk firmy z internetem, MDM (Mobile Device Management) zarządzający bezpieczeństwem smartfonów, oprogramowanie antywirusowe, usługi CyberWatch i CyberTarcza, blokujące połączenia ze stronami phishingowymi i serwerami zarządzanymi przez atakujących, czy ochronę poczty w usłudze Email Protection.  Rozwiązania dla dużych firm można znaleźć na https://www.orange.pl/duze-firmy/cyberbezpieczenstwo Zapraszamy firmy do kontaktu na adres: cybsecurity@orange.com

W Orange Polska działa ponadto specjalistyczna jednostka CERT Orange Polska. Od ponad 20 lat dba o bezpieczeństwo sieci Orange i jej użytkowników,  nieustannie doskonaląc mechanizmy wykrywania i niwelowania zagrożeń. Dostępna w sieci Orange Polska CyberTarcza, otrzymała międzynarodową nagrodę na Broadband World Forum 2020, jako najlepsze operatorskie rozwiązanie z zakresu bezpieczeństwa sieci.

Ostatni tydzień, jeśli chodzi o maile od Was do CERT Orange Polska, zdominowały fałszywe faktury. Przestępcy już chyba przeszli do porządku dziennego nad pandemią. Świat luzuje obostrzenia, więc oni też, w efekcie obserwujemy naprawdę mnóstwo latających po sieci maili, podszywających się pod – w większości – Orange Polska.

„Dlaczego wysyłacie mi jakieś faktury?!”

W ostatnich dniach ciężko policzyć wszystkie informacje, jakie dostaliśmy od Was na temat domniemanych „faktur od Orange”. Jak łatwo się domyślić – o czym (o tym jak łatwo) za chwilę – nie mamy z ich wysyłką nic wspólnego. Mimo to wiadomości od Was utrzymywane są w tonach… Hmmm, cóż – znacząco różnych 🙂

Dzień dobry, dostałam/em coś takiego, to chyba wirus, więc Wam przesyłam

To na szczęście zdecydowanie najpopularniejsza forma wiadomości od Was. Czasami zdarzają się jednak też takie:

Z jakiej racji dostałem od was jakąś fakturę, jak ja nawet usług waszych nie mam?!

albo jeszcze mocniejsze, takie:

Nie życzę sobie jakichkolwiek faktur wysyłanych drogą elektroniczną. Mam jedno życie i nie zamierzam go stracić na drążenie problemu faktur za które nikt ponoć nie odpowiada (…)

Rozumiem emocje, a ton akurat tego maila, którego część pozwoliłem sobie zacytować, był utrzymany w tonie sarkastycznym. Dobry sarkazm zawsze w cenie, dlatego rozmowę z autorem kontynuowałem, wyjaśniając mu o co w tym wszystkim chodzi.

A o co chodzi?

Wróćmy jeszcze kilka linijek wyżej, do użytkownika, który dziwił się, że dostał od nas „fakturę” nie mając usług w Orange Polska. No właśnie – mail trafił do niego absolutnie losowo (aczkolwiek mimowolnie nieco się do tego przyłożył). Najpierw opublikował gdzieś w sieci swój adres mailowy, w kolejnym kroku „czeszące” internet nieprzerwanie crawlery znalazły go (i wiele innych) na koniec przestępca zebrał je razem (albo kupił od kogoś), przygotował mail phishingowy i wysłał. Licząc, że w grupie kilku/dziesięciu tysięcy adresów znajdą się klienci naszych usług! Po prostu. No dobra, nie tylko naszych – wśród kampanii z ostatnich dni poza Orange Polska atakowani są jeszcze klienci Play i DHL. Jeśli ktoś uzna, że to oszustwo – po prostu skasuje, może wyśle informację do nas (cert.opl@orange.com, polecam). Jeśli ma usługi w Orange Polska – tu gorzej, bo faktycznie odruchowo może coś kliknąć. Tymczasem maile z fakturami bardzo łatwo odróżnić!

Z lewej moja faktura za usługi, z prawej – mail od przestępców. Różnicę widać już na pierwszy rzut oka, przestępcy śląc do wszystkich takiego samego maila nie wpiszą doń Waszego imienia i nazwiska bo najzwyczajniej w świecie go nie mają! No i oczywiście adres nadawcy – nasze maile przychodzą z adresu <e-faktura@pl.orange.com>

Co dzieje się dalej?

Dalej, jeśli ktoś da się przekonać i będzie chciał zajrzeć do rzekomej faktury, otworzy załączony plik xlsx lub xlsm (nasze faktury przychodzą w PDFach). Potem kliknie zgodę na „włączenie treści”, co pozwoli na uruchomienie makr i… już po wszystkim. No chyba, że faktycznie macie usługi w Orange Polska, to wtedy o ile CyberTarcza nie stanie na przeszkodzie infekcji, to na połączenie zarażonego komputera z serwerem Command&Control botnetu już nie pozwoli. Dlatego warto regularnie wchodzić na stronę CyberTarczy, by sprawdzić, czy przypadkiem nie złapaliśmy jakiejś „niespodzianki”.

Co znajdziecie w złośliwych plikach? Po szczegóły pozwolę sobie wysłać Was na stronę CERT Orange Polska, gdzie pisałem o kampaniach przenoszących Danabota i ZLoadera. Co gorsza, przestępcy regularnie wrzucają nowe, za każdym razem nieco „stuningowane” wersje pliku, co utrudnia wykrycie go przez antywirusy. A co oba złośniki robią? W skrócie – chcą wykraść nasze loginy i hasła do banków. A potem nasze oszczędności. Nie dajmy przestępcom tej przyjemności. Uważajcie na siebie.

To było pewnie, pytanie nie brzmiało „czy” przestępcy przygotują phishing, którego tematem będzie koronawirus, tylko kiedy to się stanie. Aż dziwne, że dopiero od kilku dni trafiają do nas strony, które – wykorzystując emocje, związane z pandemią – usiłują przekonać nas do… przekazania im naszych loginów i haseł do Facebooka.

Koronawirus, zobacz film!

Schemat phishingu jest standardowy, podobnie jak w przypadku „scamów na sensacyjne newsy”. Jedyną różnicą jest fakt, iż tym razem newsem jest właśnie koronawirus. Dotychczasowe witryny udają serwis Fakt24, ale doświadczenie wskazuje, że niebawem przestępcy mogą przygotować szablony pod kątem innych mediów. Po początkowych frazesach trafiamy na kluczowych aspekt, film o tytule, mającym przyciągnąć jak najwięcej ofiar:

Domyśliliście się w czym tkwi klucz? Jeśli uważacie, że w niebieskim „Zaloguj”, macie rację. Po kliknięciu w prostokąt przeniesiemy się na stronę łudząco przypominającą witrynę logowania do Facebooka. Wystarczy jednak spojrzeć na jej adres, by zorientować się, że mamy do czynienia z oszustwem. A co potem? W kolejnych krokach wykradzione login i hasło mogą zostać użyte do dalszych oszustw. Np. podszywania się pod nas i wyłudzania od znajomych kodów BLIK.

Nasz CERT blokuje takie strony natychmiast, gdy wykryją je nasze systemy, lub trafią do nas inną drogą. Po zasileniu taką informacją CyberTarczy, przy próbie wejścia na podejrzaną stronę zobaczycie odpowiedni ekran z informacją oraz linkiem do oficjalnego rządowego serwisu nt. koronawirusa. Jeśli traficie na tego typu podejrzaną stronę – napiszcie do nas na adres cert.opl@orange.com. Pomożecie wtedy innym internautom.

11,5 miliona. Tyle razy w 2019 roku klienci naszych usług dostępu do internetu zobaczyli informację o tym, że CyberTarcza ustrzegła ich przed wejściem na strony phishingowe. W ogóle, gdy przyglądam się naszym CERTowym statystykom, wejściom na strony, informacjom z pierwszej linii – za każdym razem widzę, że przestępcy nieprzerwanie pracują nad kreatywnością, starając się nas przekonać do kliknięcia w załączniki do ich maili, albo wejścia w linki, czy podania naszych wrażliwych danych.

Ciągle łapiemy się na phishing

Na pewno znajdą się tacy, którzy powiedzą: „Oj przecież ten phishingowy mail często jest tak oczywisty, to nie problem go rozpoznać!”. Cóż… Nie. Z racji na charakter pracy mam okazję zapoznawać się regularnie z różnymi pomysłami przestępców i uwierzcie, że niektóre rozpoznałem tylko dlatego, że wszędzie widzę zło i prawie każdą nieznaną domenę wrzucam do analizatora 🙂 Poza tym praca „w okolicy” pierwszej linii (pozdrawiam koleżanki i kolegów z call center) daje też wyjątkową okazję kontaktu ze zgłoszeniami klientów. Tam idealnie widać, jak wiele osób niezmiennie łapie się na dość prostą socjotechnikę. Dowodzi tego też fakt, że znaczna większość kampanii opiera się o te same schematy! „Faktury” (te podszywające się pod dostawców usług i te biznesowe, „nieopłacone”), sensacyjne newsy (ukierunkowane na wykradanie danych logowania do Facebooka). No i te najgorsze – szereg odmian scamu, kierującego nas na fałszywe bramki płatności. W najgorszym przypadku może się to zakończyć utratą oszczędności całego życia!

Phishingowy mail – na co uważać?

A ja tymczasem zaryzykuję stwierdzenie, że wystarczą trzy minuty Waszego czasu (a może nawet mniej), by znacząco, niemal do zera, zmniejszyć ryzyko, że padniecie ofiarą tego typu ataku. Jak? Tajemnica tkwi w jednym pliku (nie obawiajcie się, to nie phishing :), CERT Orange Polska approved – link z naszej strony) A gdy już się z nim zapoznacie, bardzo chętnie ja zapoznam się z Waszym zdaniem, w komentarzach. Czy to dobry sposób na edukację? Czy warto rozesłać taki plik swoim mniej technicznym znajomym, czy bliskim? A może już to zrobiliście?

Trzy minuty o phishingu

Październik jest europejskim miesiącem cyberbezpieczeństwa. To dobra okazja, by pokazać z jakich kierunków Wasze bezpieczeństwo w sieci może być zagrożone. Na pierwszym miejscu na „liście przebojów” cyberprzestępców był phishing czyli próby nielegalnego pozyskania naszych danych – loginów i haseł do kont bankowych, numerów kart kredytowych itp.

Cyberbezpieczeństwo w naszej sieci

Mówiąc w prostych, żołnierskich słowach – przestępcy mieli chrapkę na Wasze dane, by wykorzystać je do niecnych celów. Specjalista opowiedziałby o tym pewnie nieco bardziej szczegółowo i z wykorzystaniem danych liczbowych. Na całe szczęście pisząc ten tekst o bezpieczeństwie w sieci znalazłem najlepszego – Roberta Grabowskiego, szefa zespołu CERT Orange Polska.

 „Próby wyłudzenia danych stanowiły ponad 2/3 cyberzagrożeń (67 proc.) wykrytych w tym czasie w sieci Orange Polska. Na drugim miejscu oprogramowanie typu adware, zasypujące odbiorcę niechcianymi reklamami. Stanowiło ono niemal 1/4 zagrożeń (22 proc.). W mniejszym stopniu groziły nam koparki kryptowalut i inne rodzaje złośliwego oprogramowania. Widać też wyraźną tendencję spadkową w przypadku ataków DDoS, blokujących działalność witryn internetowych. Prawdopodobnie ma to związek z wdrożeniem pod koniec 2018 roku nowych mechanizmów detekcji i ochrony sieci Orange”

Phishing – jak się bronić przed zagrożeniem z sieci?

Wiecie już, że najczęściej będą Was spotykać próby wyłudzenia Waszych danych i różnego rodzaju oszustwa. Nie zawsze będą to jednak wywołujące wybuchy śmiechu maile od nigeryjskich książąt. Często będą wyglądać jak faktura od operatora telekomunikacyjnego, choć niekoniecznie Waszego, bo przestępcy nie mają takich baz. Może być to mail ze sklepu internetowego o niezapłaconym rachunku. Może nawet być to mail od prezesa Twojej firmy z prośbą o to byś wykonał szybki przelew ze służbowego konta.

Autorzy ataków phishingowych są bardzo pomysłowi w wyszukiwaniu wiarygodnych na pierwszy rzut oka przykrywek. Pod kogo jeszcze mogą się podszyć? Pod banki, innym razem pod administrację podatkową, ale może to być także serwis sprzedaży używanych samochodów czy sieć supermarketów.

Niestety internauci mimo ostrzeżeń bardzo często wykorzystują te same loginy oraz hasła w bankach i serwisach internetowych. Nie jest to droga do bycia bezpiecznym w sieci. Ich przejęcie to dla przestępcy jak otwarcie legendarnego Sezamu – daje możliwość kradzieży naszych pieniędzy.

Bezpieczeństwo w sieci zapewnia CyberTarcza

Użytkownicy sieci Orange są i tak w lepszej sytuacji. Mogą korzystać z ochrony wyjątkowego narzędzia – CyberTarczy. Ostrzega ona internautów o wykrytych zagrożeniach i pozwala uniknąć zainfekowania. Od blisko roku obserwujemy nasilone kampanie SMS, codziennie blokujemy złośliwe domeny i powiązane z nimi fałszywe wiadomości z wiarygodnie brzmiących nadpisów, a linki w nich zawarte prowadzą zazwyczaj do fałszywych bramek płatniczych typu PayU czy DotPay. Między innymi z tego powodu uruchomiona została mobilna wersja CyberTarczy, która zdecydowanie zwiększa bezpieczeństwo korzystania z internetu w smartfonie. Stworzono ją z myślą o niewielkich firmach oraz użytkownikach prywatnych. W smartfonie gromadzimy mnóstwo wrażliwych danych osobistych, ale także służbowych. Chwila nieuwagi, kliknięcie w niebezpieczny link może narazić na straty nie tylko użytkownika telefonu, ale też jego znajomych czy partnerów biznesowych.

Cyberbezpieczeństwo jest tym ważniejsze, że często na smartfonach służbowych przechowujemy dane osobowe – chociażby w postaci zapisanych w pamięci numerów. Pamiętajcie o RODO i karach z nim związanych. Warto być zabezpieczonym. Ochrona CyberTarczy jest w takich przypadkach nie do przecenienia. Warto ją zamówić.

CyberTarcza daje cyberbezpieczeństwo

Co miesiąc chroni ona setki tysięcy użytkowników przed phishingiem i oprogramowaniem typu malware. Rekordowy pod tym względem był maj. Problemów uniknęło wówczas ponad 660 tysięcy osób.

Na przykład przestępcy rozsyłali w tym czasie SMS-y kierujące do fałszywego serwisu z horoskopami. CyberTarcza zablokowała tę domenę. Był to klasyczny wręcz przykład „hybrydowej” próby wyłudzenia. Najpierw przychodziła wiadomość, że klient rzekomo zapisał się na wysoko płatny serwis SMS. Jednocześnie był informowany, że może zrezygnować z subskrypcji, płacąc zaledwie złotówkę w ramach „sprawdzenia danych osobowych”. Przestępcy liczyli, że osoby te nie spojrzą dokładnie na adres strony wyglądającej jak panel płatności, a im uda się ukraść nie tylko złotówkę, ale najpewniej wszystkie pieniądze z konta.

Trudno przewidzieć co cyberprzestępcy jeszcze wymyślą, aby obłowić się kosztem użytkowników internetu. Jeśli chcesz na bieżąco śledzić zagrożenia w sieci możesz to robić na stronie CERT Orange Polska lub na twitterze @CERT_OPL . Warto zajrzeć także do cotygodniowego cyklu Michała Rosiaka o cyberbezpieczeństwie.