„Miniony rok był dla nas wszystkich zaskakującym sprawdzianem. Rzeczywistość z dnia na dzień ulegała ogromnym zmianom. Przekonaliśmy się, jak ważna jest bliskość drugiego człowieka. Gdy codzienność opiera się na byciu online, nasi pracownicy robią wszystko, aby ułatwić Wam codzienne życie. Technicy, konsultanci, sprzedawcy, w terenie, w salonach i z domów dbają o to, abyście bez problemów mogli pracować, uczyć się i być w kontakcie z najbliższymi.” – tak zaczyna się film podsumowujący nasze działania w pandemii.

Gdy słyszymy pytanie, co robił i robi Orange w czasie pandemii, jak pomaga w tym trudnym okresie, odpowiadamy – robimy to, co zwykle. Działamy tam, gdzie możemy pomóc najwięcej i najbardziej. To sieć większych i mniejszych działań w różnych obszarach naszego życia.

jesteśmy z Wami

Przede wszystkim staramy się, abyście bez problemu mogli korzystać z naszej sieci – bo tu przeniosło się wiele waszych aktywności, lekcje w szkole, praca, kontakty ze znajomymi. Nasze call centra działają cały czas a ich pracownicy łączą się ze swoich domów. Ekipy techniczne wyruszają w teren, a salony obsługi są otwarte w dogodnych dla Was godzinach. A wszystko to z dbałością o bezpieczeństwo naszych pracowników i klientów.

Widzimy, że teraz potrzebujecie więcej dostępu do sieci – dla pracy, nauki i rozrywki, po prostu do życia. Dlatego w czasie pandemii przygotowaliśmy szereg promocji – dodatkowe gigabajty, doładowania, proste procedury.

wsparcie dla szpitali

Kolejny obszar naszych działań to pomoc dla służb medycznych i pomocowych. Pandemia zmieniła organizację i funkcjonowanie wielu placówek szpitalnych. Czasami trzeba było położyć szybko 30 nowych linii, zbudować sieć Wi-Fi, aby pacjenci mogli korzystać z internetu za darmo, podarować routery, telefony, karty SIM czy wzmocnić sygnał wokół szpitali, aby siec wytrzymała większe natężenie ruchu.

pomoc w nauce

W dobie pandemii zmienił się też system edukacji. Fundacja Orange od ponad 15 lat pomaga w integracji i edukacji cyfrowej w ramach swoich programów dla szkół, nauczyciel i dzieci. Teraz też stanęła na wysokości zadania, w praktyce realizując on-line szkolenia dla nauczycieli i zajęcia dla dzieci. Dodatkowo przekazaliśmy laptopy dla Stowarzyszenia SOS Wioski Dziecięce i domów dziecka, aby najmłodsi mogli brać udział w lekcjach na odległość.

edukacja seniorów

Nie zapominamy też o seniorach. Uruchamialiśmy dla nich webinaria edukacyjne na temat korzystania z narzędzi cyfrowych, aby mogli być w kontakcie z bliskimi, umówić się z lekarzem czy bezpiecznie opłacić rachunki on-line. Do tej pory wzięło w nich udział ponad 400 uczestników. Przygotowaliśmy też filmy Orange Expert senior, pokazujące jak opłacić fakturę za usługi czy doładować konto na kartę przez aplikację Mój Orange.

zaangażowanie wolontariuszy

Do pomocy ruszyli też nasi wolontariusze, którzy najlepiej widzą potrzeby lokalnych społeczności – placówek służby zdrowia, służb ratowniczych, domów pomocy społecznej, domów dziecka i szkół, organizacji społecznych i instytucji publicznych.

Zobaczcie, co jeszcze zadziało się przez miniony rok i jak angażowaliśmy się w pomaganie w czasie pandemii. Dla nas hasło „Jesteśmy bliżej tego co ważne” nie jest pustą obietnicą.

Otwierają szczepienia przeciwko Covid-19 dla wszystkich? Każdy Polak w wieku 18+ będzie mógł „zaklepać” sobie termin? No to szykujmy się nie tylko na odporność populacyjną, ale też na zalew mailowych i SMS-owych oszustw „na szczepionki”. A – jak wskazuje doświadczenie – zyskać odporność na sieciowe ściemy jest niestety dużo trudniej.

Aaaaa szczepionki bez kolejki

Cyberprzestępcy wiedzą, co się dzieje na świecie. Różne rzeczy można o nich powiedzieć, ale jeśli chodzi o trendy, zawsze są na czasie. Otwarcie szczepień dla wszystkich to dla nich idealna okazja. Dlatego gotów jestem postawić spore (choć faktycznie nie wszystkie) pieniądze, że lada dzień do Polaków zaczną przychodzić intrygujące SMS-y…

Czego mogą dotyczyć? Mobilnej aplikacji, pomagającej wyszukać punkty szczepień. Sprawdzenia, kiedy czeka nas szczepienie (po wpisaniu np. PESELU, imienia i nazwiska). Możliwości ominięcia kolejki (po wpisaniu danych osobowych lub ściągnięciu „specjalnej” mobilnej aplikacji). Nie zdziwiłbym się nawet propozycji odpłatnego zaszczepienia, tu akurat dałbym sobie rękę przy samym ramieniu uciąć, że znalazłoby się sporo chętnych. A co łączy te wszystkie (póki co hipotetyczne) tematy? Oczywiście to, że żaden nie będzie prawdziwy.

Łapiemy się na phishingi

Niestety zarówno ogrom phishingowych kampanii, jak i nasze statystyki, wskazują, że wciąż zbyt łatwo łapiemy się na sieciowe oszustwa. Skoro wielu internautów wierzy i instaluje fałszywe aplikacje Inpostu, czy DHL (trwa zakrojona na bardzo szeroką skalę kampania, rozsiewająca bankera Flubot), dlaczego nie mieliby uwierzyć dobrze skrojonej socjotechnicznej bajeczce, gdy może iść o zdrowie, albo i nawet o życie? Olbrzymia liczba blokowanych przez nas phishingowych domen i to, jakich sztuczek próbują oszuści, by oszukać internautów (i operatorów) świadczy o tym, że ten biznes naprawdę piekielnie się opłaca. Naprawdę, skoro raz-dwa w tygodniu na pierwszą linię CERT (a ostatecznie do mnie) trafia mail z prośbą o „odblokowanie tej strony OLX, bo chcę odebrać płatność”, z ewidentnie fałszywym linkiem, to czy na „okazyjne” szczepionki byłoby mniej chętnych? Jak dla mnie – brzmi retorycznie.

Na co uważać?

W dzisiejszych czasach? Na każdego SMS-a z linkiem… Serio, nie mam statystyk, ale jak się zastanawiam nad procentem wiadomości „nie-fałszywych” z linkami to stawiałbym na kilka procent. Może pięć? Tak naprawdę każdy nieoczywisty SMS z łączem hipertekstowym powinniśmy traktować jako niezaufany.

Rejestrujcie się wyłącznie przy użyciu sposobów opisanych na stronie https://www.gov.pl/web/szczepimysie/rejestracja. Jeśli wykorzystujecie w tym celu SMS-y, używajcie wyłącznie numerów podanych na powyższej stronie i pamiętaj, że to z nich dostaniesz informację zwrotną.

Szczepionki to zło? Uwaga na fake newsy!

I – last but not least – nie ufaj plotkom. Szereg rozpowszechnianych w sieci informacji o rzekomej szkodliwości szczepionek i odradzających szczepień to nie tylko głupota, ale także potencjalny element wojny informacyjnej. W ciągu ostatnich lat researcherzy wielokrotnie dowodzili, że pojawiające się w mediach społecznościowych informacje mające potencjał polaryzowania społeczeństwa były tak naprawdę indukowane przez farmy trolli/botów, a ich celem było sianie zaniepokojenia. O ile scamu SMS-owego na wielką skalę jeszcze nie spotkałem, fake newsy niestety są w sieci już od jakiegoś czasu.

Nie bądź ofiarą przestępców, nie bądź pożywką dla fake newsów. A przede wszystkim – bądź zdrowy. Powrót do życia, które będzie można nazwać normalnym, wydaje się być w zasięgu wzroku. Szczepcie się.

Zdjęcie Marco Verch na licencji CC BY 2.0

Ostatnio obchodziliśmy Dzień Bezpiecznego Internetu. Jak zwykle mówiliśmy o bezpieczeństwie dzieci w sieci. Ale nie powinniśmy zapominać także o starszych użytkownikach internetu – seniorach. Szczególnie teraz, kiedy z uwagi na pandemię wielu z nich przeszło szybki kurs cyfryzacji.

Senior w sieci

Jak wynika z badań konsumenckich UKE prowadzonych w 2019 roku – największą motywacją osób starszych do wejścia do cyfrowego świata jest poczucie sensu. Szybkie zdobywanie informacji (62,9%) oraz ciekawość świata (61,3%) to najczęstsze powody dla których decydują się na korzystanie z internetu. Dla jednej trzeciej internautów powyżej 60 r.ż. znaczenie ma także korzystanie z bankowości internetowej oraz oszczędność czasu. Wiele osób przekonuje się do komunikatorów, dzięki którym mogą połączyć się z bliskimi, zobaczyć ich na swoim telefonie czy laptopie i porozmawiać twarzą w twarz.

Najczęściej wykorzystywanymi usługami internetowymi wśród konsumentów 60+ są: przeglądanie stron internetowych, odbieranie/wysyłanie poczty email, jak również używanie komunikatorów i portali społecznościowych. Co najmniej kilka razy w miesiącu korzystają z bankowości internetowej oraz płacą rachunki przez internet. Osobami, które najczęściej pomagają seniorom w korzystaniu z internetu są dzieci (64,5%) oraz wnuki (39,7%).

Według danych za 2019 rok 69,8 proc. osób powyżej 60 r.ż. nie korzystało z internetu. Najczęściej wskazywanymi powodami niekorzystania z internetu są brak umiejętności jego obsługi (54,6%) i poczucia użyteczności (47,1%) oraz nieposiadanie odpowiedniego sprzętu (26,8%).

Główną obawą seniorów związaną z używaniem internetu jest możliwość stania się ofiarą oszustwa (39,9%). Istotne znaczenie ma również wyciek danych i haseł (32,1%) oraz brak przekonania o możliwości nauczenia się obsługi przeglądarki internetowej, które wydaje się być w tym przypadku kluczowe (29,7%). Nieco rzadziej seniorom towarzyszy również obawa dotycząca wchodzenia na szkodliwe strony, zagrożenia dla zdrowia oraz uzależnienie od internetu.

Pandemia – żniwa dla oszustów

W 2020 roku wszystko się zmieniło. Internet okazał się w wielu przypadkach niezbędny – aby umówić się na wizytę u lekarza, opłacić rachunek, załatwić sprawy urzędowe. Seniorzy zaczęli się uczyć tych aktywności, aby nadal być … samodzielnymi. To bardzo ważna dla nich potrzeba – chcą jak najdłużej być samodzielni, sprawni i nie prosić innych o pomoc.

Pandemia sprawiła, że oszustwa seniorów się nasiliły. W 2019 roku ofiarą przestępców padło 3821 seniorów, a oszukani stracili 72 mln złotych. Przestępcy dostosowali się do nowych warunków, a koronawirus i obawy z nim związane stały się dobrym pretekstem do nowych metod. W 2020 roku 5289 osób zostało oszukanych metodą „na wnuczka” i podobnymi na kwotę 86 mln złotych. Należy pamiętać, że problem może być poważniejszy, bo takie przestępstwa nie zawsze są zgłaszane.

Wielu oszustów przeniosło się do sieci, aby tu spotkać się z seniorami. W sieci nasz „wnuczek” prosząc o pieniądze korzysta z mediów społecznościowych czy maila, ale mechanizm jest ten sam – nagła sytuacja, emocje – wypadek samochodowy, zagrożenie życia i prośba o przekazanie pieniędzy. Czasem to może być też prośba od bliskiej osoby o niewielkie wsparcie poprzez kod do płatności bankowej, a potem okazuje się, że kwota, która zniknęła z naszego konta wcale nie jest taka mała. Seniorzy lubią poznawać nowe osoby, także w sieci. Po jakimś czasie nasz dobry – cyfrowy znajomy prosi nas o pożyczkę, wsparcie czy ratunek w trudnej sytuacji i potem okazuje się, że kontakt z nim się urywa.

Jest jeszcze sposób na ZUS lun inne ważne instytucje – senior dostaje urzędowy mail, a nadawca podaje się za Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W wiadomości zaszyte są niebezpieczne linki lub załączniki z jasnym wskazaniem, że należy w nie kliknąć lub pobrać je na swoje urządzenie. Groźnie brzmi na przykład krajowa kontrola skarbowa, a oszuści w przesyłanych wiadomościach zachęcają do pobrania i otworzenia załączników, informując, że jest to urzędowy formularz do wypełnienia.

Oszuści wykorzystują też zaufanie seniorów do usług bankowych – co widać w metodzie „SPYWINDOW” (ang. „okno szpiegowskie”). Oszust, podając się za pracownika banku, zachęca do otworzenia teoretycznie bezpiecznego dokumentu. Żeby to zrobić, musimy podać nasze dane logowania do konta bankowego. SpyWindow przesyła te dane oszustowi, a do nas przychodzi fałszywe potwierdzenie autoryzacji.

Przestępcy mogą też podawać się za znane osoby i zachęcać do wejścia na strony, na których ukryte jest złosliwe oprogramowanie. Starsze osoby padają też często ofiarami fałszywych aukcji, e-sklepów i sprzedawców i płacą za nieistniejący produkt.

I oczywiście jest oszustwo na koronawirusa i na przykład wiadomość o konieczności zapłaty za szczepionkę.

To tylko niektóre z niebezpieczeństw, na które narażeni są seniorzy. Jak sobie z nimi radzić, jak nie dać się oszukać? Podpowiedzi można znaleźć publikacji „Metoda na… czyli metody oszustw w sieci, na które trzeba uważać”. Jest to poradnik dla seniora wydany w ramach programu „Seniorze – spotkajmy się w sieci”. Przestudiujcie go ze swoimi rodzicami lub dziadkami.

… oto jest pytanie. Jeśli rok 2020 nas czegoś nauczył, to pokory wobec naszych przewidywań dotyczących przyszłości. Dlatego dzisiaj przyjrzymy się szerszym trendom i spróbujemy dopasować je do rzeczywistości COVID-19.

Ten rok rozpoczął się dwoma ważnymi wydarzeniami obrazującymi potęgę technologii: uruchomieniem powszechnych programów szczepień w wielu krajach oraz zamieszkami na Kapitolu.

Z pewnością rozpoczęty właśnie rok będzie nadal naznaczony pandemią. Mam nadzieję, że w najbliższych miesiącach uda nam się zdobyć przewagę w walce z COVID-19. Szczepionki opracowane w bardzo szybkim tempie dają szansę na zwalczenie tego wirusa w stopniu, który umożliwi nam funkcjonowanie w warunkach względnej normalności. To, że udało się opracować je w tak krótkim czasie jest rezultatem lat badań i technologii, które napędzają tę innowację. To właśnie technologia umożliwia dostosowanie i „przepisanie” szczepionki, aby dopasować ją do nowych wariantów wirusa, jeśli zajdzie taka potrzeba – pisał o tym w ubiegłym tygodniu MIT Technology Review.

Po drugie, wydarzenia, które miały miejsce w USA na samym początku tego roku, pokazują niejednoznaczność platform społecznościowych i algorytmów, które nimi rządzą. Zasadniczo platformy te pomagają ludziom się spotkać – bez względu na ich intencje. Mogą zdziałać wiele dobrego, jak widzieliśmy podczas pandemii, kiedy ludzie organizowali się lokalnie aby wspierać się nawzajem. Wydarzenia z 6 stycznia na nowo ożywiły dyskusję,  która toczy się od wielu lat, skłaniając rządy do przyjrzeia się temu zjawisku i podjęcia wysiłków w celu uregulowania tego, co dzieje się w internecie. Z jednej strony istnieje cienka granica między zapewnieniem bezpieczeństwa a zapewnieniem wolności słowa, co powoduje, że te wysiłki spotykają się z oporem społecznym. Z drugiej strony udowodniono, że samoregulacja rzadko przynosi pożądane owoce i, jak twierdzą autorzy The Economist, „regulacji wolności słowa nie należy zlecać kilku potentatom technologicznym”. „Bańka społeczna”, którą tworzą algorytmy, jest dobrze zbadana i opisana. Zbanowanie wybranych kont nie rozwiązuje problemu.

Te dwa przypadki, choć mają przeciwny charakter, pokazują rolę, jaką technologia i innowacje odgrywają w naszym życiu. Jednocześnie przekazują mocne przesłanie: potrzebę integracji i wzmocnienia pozycji użytkownika w odniesieniu do technologii. Przez wiele lat postęp technologiczny przytłaczał. Innowacja była postrzegana jako slogan, coś oderwanego od prawdziwego życia. W końcu mieliśmy zakupy online, bankowość i smartfony, ale to wszystko. To z kolei spowodowało brak zaufania do nauki i technologii, który obecnie obserwujemy. Zaciągnięcie hamulca w rozpędzonym pociągu kapitalizmu, jakie spowodowała pandemia, może zaowocować falą nowych innowacji, dostrzegających i doceniających w tym wszystkim człowieka – rozwiązań, które są bliskie użytkownikom i odpowiadają na ich rzeczywiste potrzeby. Pandemia dowiodła, że ​​istnieje pilna potrzeba innowacji w kluczowych branżach i usługach publicznych, w tym w edukacji i opiece zdrowotnej.

To jest dla nas wezwanie do bardziej włączającego podejścia. Parafrazując klasyka, connectivity is queen. Trwająca pandemia i przejście do pracy zdalnej w wielu branżach, które wcześniej faworyzowały tradycyjne miejsca pracy, mogą zdziałać więcej niż tylko upowszechnienie wideokonferencji. Na przykład poprzez otwarcie rynku pracy na więcej zdalnych rozwiązań pracę lub wprowadzenie jakiejś formy pomocniczej edukacji na odległość, a przez to wyrównanie ryzyka wykluczenia ze względu na miejsce zamieszkania. Ale żeby to zadziałało, potrzebujemy powszechnego dostępu do narzędzi cyfrowych, a mianowicie dobrej jakości połączenia internetowego. Rozbudowa światłowodu i powstanie sieci 5G powinny to ułatwić. Musimy współpracować, prywatni inwestorzy, władze lokalne i rządy, aby nikt nie został pominięty na tej drodze do innowacji.

Jednym z istotnych tematów, który pojawił się w dobie pandemii, jest praca zdalna.

Według badań UW, GRAPE i IBS przeprowadzonych w II połowie kwietnia 2020 roku praca zdalna była normą dla 1/3 pracowników na polskim rynku pracy, a kolejne 20% czasami pracowało z domu. Badania z początku pandemii pokazywały, że znacznie mniej pracowników podejmowało wtedy pracę zdalną – oznacza to, że wraz z rozwojem sytuacji pracownicy musieli gwałtownie zmienić swoje przyzwyczajenia i nauczyć się pracować z domu.
W trakcie pierwszej fali pandemii aż co czwarty Polak pracował z domu. 60% osób nadal chciałoby pracować w taki sposób. Są to najczęściej mieszkańcy dużych miast, którzy spróbowali pracy zdalnej po raz pierwszy.

Praca zdalna w Orange

W Orange możliwość pracy zdalnej jeden raz w tygodniu wprowadziliśmy w 2019 roku. Gromadziliśmy obserwacje, jak to rozwiązanie działa w praktyce, zastanawialiśmy się, jak je udoskonalić. Pandemia w dużym stopniu przyspieszyła te procesy. Od 13 marca 2020 roku 80% pracowników i współpracowników Orange przeszło na pracę zdalną. W ekspresowym tempie pracowników biurowych oraz call center przenieśliśmy na pracę z domu, a osoby z salonów przeszkoliliśmy w telesprzedaży. Było to też duże przedsięwzięcie logistyczne – związane z dostarczaniem odpowiedniego sprzętu do pracy, zabezpieczeń i dostępów oraz organizacyjne – wypracowanie nowych narzędzi i systemów do pracy, spotkań i komunikacji.

Nasi pracownicy przyjęli te działania bardzo dobrze: 92% badanych oceniło model pracy zdalnej jako dobry lub bardzo dobry, a 95% przyznało, ze funkcjonowanie zespołu w pracy zdalnej jest dobre lub bardzo dobre. Co więcej, 68% pracowników zdecydowanie chciałoby kontynuacji pracy zdalnej w przyszłości.

Work-life balance

Praca zdalna wymagała jeszcze innych zmian – w nas samych, wśród naszych bliskich i naszym otoczeniu. Taki model pracy może przecież powodować zaburzenia równowagi pomiędzy życiem zawodowym i osobistym – przeciążenie pracą i dodatkowo obowiązkami rodzinnymi. Sytuacja związana z pandemią dodatkowo powoduje poczucie zagrożenia, zwiększa nasza niepewność, a izolacja społeczna staje się dodatkowym obciążeniem. Dlatego ważne było dla nas zadbanie o dobrostan pracowników.

Po pierwsze, zapewniliśmy szkolenia i inne aktywności rozwojowe związane z pracą zdalną oraz narzędzia wspierające stały kontakt i pracę zespołową (#orangezdalnie). Naszych pracowników zapraszaliśmy na cykliczne webinary dotyczące organizacji pracy zdalnej, kondycji psychicznej i fizycznej, zdrowego stylu życia, zarządzania relacjami z bliskimi czy swoimi emocjami w okresie izolacji. Co piątek mamy możliwość uczestniczenia w szkoleniach, warsztatach czy webinarach o różnej tematyce – to nasz „czas na rozwój”. Po drugie – w odpowiedzi na głosy pracowników, którzy narzekali na nieustanne spotkania on-line wprowadziliśmy zasadę spotkań nie dłuższych niż 1h, zaproponowaliśmy też wspólną „godzinę bez spotkań” w ciągu dnia.

Jak pokazują badania, czas pandemii okazał się dla nas dużym obciążeniem psychicznym. Dlatego na naszym wewnętrznym portalu Orange Plazza powstała dedykowana społeczność – służącą wymianie doświadczeń, dzieleniu się swoimi problemami i wsparciem. Zaoferowaliśmy też pomoc naszych wewnętrznych coachów oraz w razie potrzeby dedykowane wsparcie psychologiczne. To ważny element naszej „polityki inwestycji w jakość zdrowia i samopoczucia pracowników”.

Choć tęsknimy na biurem i spotkaniami w realu, mamy świadomość, że praca zdalna zostanie z nami na dłużej. Dlatego tak ważne jest, abyśmy umieli korzystać z jej dobrodziejstw i umieli poradzić sobie z jej negatywami.