Świat gamingu jest w lekkim szoku po premierze iPhone 15. W trakcie prezentacji nowego sprzętu od Apple dowiedzieliśmy się, że zagramy na nim w stare i nowe gry. Takie, które skradły serca graczy na komputerach osobistych czy konsolach. Nowy iPhone przez wielu został określony "mobilną konsola".

Możliwość zagrania w produkcje dużego formatu na małym ekranie to jednak żadna nowość. Gry wysokobudżetowe od lat są konwertowane na urządzenia przenośne. Niektóre z nich są nowe i pojawiają się od razu na premierę, a niektóre dopiero po wielu sezonach. W tym wpisie poznasz kilka takich produkcji i myślę, że w tym zestawieniu każdy znajdzie coś dla siebie.

Gra sprzed lat - Jade Empire

Ta produkcja była inspiracją do przygotowania tego wpisu. Z nudów zacząłem przeglądać AppStore w poszukiwaniu atrakcji. Przez przypadek natrafiłem na grę z mojego dzieciństwa, która na komputerach osobistych z dzisiejszych czasów ma nikłe szanse na odpalenie. Producenci przygotowali jednak wersję mobilną. To ta sama, nagradzana przez wielu recenzentów produkcja. RPG produkcji BioWare, czyli twórców kultowego Mass Effecta, wciąga nas w klimat sztuk walki, magii i świata inspirowanego kulturą starożytnych Chin.

"Przejdź drogę od zera do bohatera!" - ale tym razem na ekranie smartfona. Gra zapewnia wiele godzin zabawy i zróżnicowany poziom trudności. Ta produkcja jest dość rozbudowana więc do długich sesji polecam zaopatrzyć się w wygodnego pada. Jednym z nich jest testowany przeze mnie Nacon MG-X.

Gra dla fanów horrorów - Alien: Isolation

To coś dla fanów gęsiej skórki. Jeżeli lubisz filmy z serii Alien warto zainteresować się tą produkcją. Samotność, ciemność, statek kosmiczny, Ty i potwór, który czai się za rogiem. W ciągu rozgrywki czujesz strach, ale nie poczucie bezbronności. Zbierasz materiały i tworzysz środki, które pozwolą Ci przetrwać w opustoszałym statku kosmicznym. Na premierę gra nie spotkała się z ciepłym przyjęciem, ze względu na liczne błędy. Po paru latach od wydania pierwowzoru raczej nie uświadczysz podobnych problemów. Jest to ciekawa opcja na spędzenie "wieczoru pod kołderką". Oczywiście, jeżeli starczy Ci na to nerwów.

Life is Strange

To coś dla fanów wciągających seriali. Sama gra jest nawet sprzedawana w formie "odcinkowej". "Life is Strange" to fascynująca podróż w głąb ludzkiego doświadczenia. Wciel się w rolę Max Caulfield, młodej kobiety o nadnaturalnym darze manipulowania czasem. Wróć do swojego rodzinnego miasteczka Arcadia Bay i odkryj sekrety ukrywane pod jego spokojną fasadą.

Gra polega na eksploracji, rozwiązywaniu zagadek oraz podejmowaniu trudnych moralnych decyzji, które wpływają na rozwój fabuły. Twoje wybory kształtują losy bohaterów i prowadzą do różnych zakończeń gry. To emocjonalna podróż, pełna niezwykłych relacji i trudnych wyborów.

Gra dla całej rodziny - Spongebob Squarepants: Battle for Bikini Bottom

To idealna gra dla wszystkich. Zarówno małych dzieci (ze względu na bohaterów oraz historię) jak i dla dorosłych, bo potrafi być wymagająca. Ta kolorowa platformówka obrosła formą "kultu" wśród niektórych fanów gąbczastego bohatera. Pierwotnie wydana na PS2, doczekała się kilku reedycji, w tym na urządzenia mobilne. Zwiedź podwodną krainę Bikini Dolnego i baw się dobrze. To kolejna produkcja na co najmniej kilkanaście godzin.

Coś dla melancholików - Journey

Niegdyś była to ekskluzywna gra na PS3. Dziś możemy spędzić z nią czas na smartfonie. To bardzo dobrze, bo jest to produkcja niezwykła. Przemierzasz w niej bowiem pustkowia postacią złożoną z... magicznych szarf. Fabuła jest szczątkowa. Nie ma tu również dialogów. Przekaz jednak jest bardzo mocny, bo jak sama nazwa wskazuje chodzi tu o podróż. Grę możesz przejść samotnie, albo w trybie multiplayer. Ten drugi jest wyjątkowy. Otóż spotykasz się z przypadkową osobą, a jedyny sposób w jakim możecie się kontaktować jest używanie jednego przycisku oznaczającego pojedynczy dźwięk. To tak jakbyśmy rozmawiał ze swoim zwierzęciem. Nie wiesz do końca co ma na myśli, ale go czujesz i w pewien sposób rozumiesz. Eksperyment okazał się niezwykle udany, zaś Journey zebrała grono pozytywnych recenzji. Warto sprawdzić ten tytuł w formie mobilnej.

Klasyk - Baldur's Gate

To kolejny kultowy tytuł. O jego "wielkości" pisałem w tym wpisie. Jeżeli lubisz przygodę, uważasz się za osobę o strategicznej głowie i fantasy to twój konik - powinieneś sprawdzić tę grę. Szczególnie, że (jak można się domyślić po tych parunastu wersach) jest dostępna na urządzeniach mobilnych.

Tych gier jest znacznie więcej

Jest w czym wybierać. Smartfon w dzisiejszych czasach faktycznie może być przenośną konsolą. Polecam również sprawdzić takie gry jak np: XCOM 2 (turowa strzelanka strategiczna), Neverwinter Nights (strategia fantasy), Knights Of The Old Republic (gra RPG w świecie STAR WARS) czy omawiane na blogu This War of Mine (dla którego - co ciekawe - to wersja mobilna była pierwotną).

Wszystkie z podanych powyżej gier możesz zakupić w sklepie Play lub w AppStore za pomocą "Płać z Orange". Wystarczy, że dodasz nową formę płatności na urządzeniu mobilnym i wybierzesz opłatę przez operatora telefonicznego. Jak to zrobić? Odpowiedź znajdziesz w tym poradniku.

Skrót „ESG”, z którym spotykacie się coraz częściej oznacza: środowisko naturalne, społeczeństwo i ład korporacyjny (ang.  Environment, Social, Governance). Czym jest ESG i jak wpływa na zarządzanie firmą? Jak w Orange przygotowujemy się do obowiązków wynikających z nowych regulacji UE? Zapraszam na krótką, ale przydatną lekcję.

Dziś zamiast o CSR mówimy o ESG - przechodząc na język wymiernych wskaźników i nowych standardów. W Orange Polska działania CSR raportujemy od kilkunastu lat. Co roku publikujemy  tzw. raport zintegrowany, w którym informujemy o realizacji strategicznych celów ESG, popartych wskaźnikami, a także prezentujemy kwestie ładu korporacyjnego czy ryzyk klimatycznych oraz sposobu zarządzania nimi. Brzmi skomplikowanie, a tu jeszcze stoimy przed kolejnym wyzwaniem.

Nowe regulacje, rosnące wymagania…

Przyjęta w końcówce ubiegłego roku dyrektywa CSRD (ang. Corporate Sustainability Reporting Directive) o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju obejmie nie tylko tak duże firmy jak nasza już zobowiązane do raportowania danych niefinansowych, ale też mniejsze podmioty. Szacuje się, że raportować będzie musiało w Polsce ok. 3500-4000 firm. Obecnie jest ich ok. 150 podmiotów.

Ważną częścią raportowania jest też odniesienie do realizacji celów klimatycznych i ujawnienie informacji związanych z klimatem zgodnie z zaleceniami Grupy Zadaniowej ds. Ujawniania Informacji Finansowych Związanych z Klimatem TCFD (ang. Task Force on Climate-Related Financial Disclocures).

Rekomendacje TCFD to zestaw dobrowolnych, spójnych zaleceń dotyczących ujawniania informacji. Służą przedsiębiorstwom do przekazywania inwestorom, pożyczkodawcom i ubezpieczycielom wiarygodnych informacji o ryzykach finansowych związanych z oddziaływaniem na klimat. W Orange Polska od 2 lat ujawniamy szereg informacji w zakresie realizacji celów klimatycznych oraz w jaki sposób zarządzamy wpływem na klimat. Co dokładnie pisałam tutaj.

Od dwóch lat raportujemy też zgodnie z Taksonomią UE, która ma na celu stworzenie przejrzystego i szczegółowego systemu klasyfikacji działalności zrównoważonych. W ubiegłych latach dokonywaliśmy kwalifikacji i oceny zgodności w stosunku do dwóch pierwszych celów - mitygacji i adaptacji do zmian klimatu. Za 2023 rok dojdą kolejne cztery cele: zasoby morskie i wodne, gospodarka w obiegu zamkniętym, zanieczyszczenie powietrza oraz ochrona bioróżnorodności i ekosystemów.

Obecnie Taksonomia obejmuje sektory działalności odpowiedzialne za największą emisję gazów cieplarnianych oraz o największym potencjale realizacji celów środowiskowych. Większość działalności Orange Polska, polegającej na świadczeniu usług telekomunikacyjnych na dziś nie jest objęta jej zakresem. Co nie zwalnia nas z obowiązku analizy taksonomicznej w naszej działalności.

… i nowe wyzwania

Taksonomia i nowa dyrektywa CSRD mają doprowadzić do zwiększenia przejrzystości oraz zagwarantowania porównywalności spółek dla instytucji finansowych i inwestorów. Ale przygotowanie do spełniania wymogów regulacji unijnych wymaga od firm wysiłku w zakresie procesów, pracowników i technologii. To duża zmiana nawet dla takiej firmy, jak nasza, która ma ogromne doświadczenie w raportowaniu. Dlatego powołaliśmy zespoły projektowe zajmujące się przygotowaniem organizacji do nowego raportowania. Patrząc na dotychczasowe dane w ramach tzw. analizy luk oraz w ramach oceny podwójnej istotności (oddziaływania, ryzyka i możliwości) - będziemy dostosować się do większych wymagań określonych w ramach tzw. ESRS.

ESRS, czyli rozszerzenie raportowania zrównoważonego rozwoju

Co to oznacza dla świata biznesu? Przede wszystkim sporo dodatkowej pracy, ponieważ zaczyna obowiązywać konkretna struktura prezentowanych informacji, zgodnie obowiązkowymi standardami. Znika dowolność wyboru ujawnianych tematów istotnych i kluczowa staje się ocena istotności oraz narzucona metodologia oceny. Firmy mają przygotować raporty o konkretnej metodologii skupione na strategii i priorytetach, inwestycjach oraz wartości spółki, wsparte procesami kontroli w korelacji ze sprawozdaniem finansowym.

Dotychczas firmy mogły też koncentrować się na bezpośrednim wpływie przedsiębiorstwa na otoczenie bez uwzględnienia łańcucha wartości. To również się zmienia. Wpływ firmy na otoczenie i odwrotnie wpływy zewnętrzne na organizację stają się priorytetowe. To wymaga m.in. pozyskania informacji od naszych dostawców i ich partnerów biznesowych o działaniach oraz produktach.

W nowej rzeczywistości kluczowa jest rola oceny ryzyk i możliwości, a także usytuowania kwestii ESG w modelu biznesowym oraz strategii organizacji. Do tego potrzebna będzie też atestacja danych zawartych w raporcie.

Wiem, że to wszystko brzmi mega skomplikowanie i gratuluję, że dotarliście do tego miejsca. Jednym zdaniem - przed nami spore wzywanie, ale jako firma odpowiedzialna społecznie i środowiskowo postaramy się mu sprostać jak najlepiej potrafimy.

Fałszywy sklep... W ostatnich miesiącach obserwujemy w CERT Orange Polska zalew witryn, udających internetowe sklepy. W zaledwie dwa wakacyjne miesiące do naszych systemów bezpieczeństwo trafiło ponad 2000 takich domen!

Nie znam się na handlu, ale nie trzeba być Sherlockiem, żeby dojść do tego, że w tej branży są różne okresy. Po wakacjach, gdy pieniądze wydajemy przede wszystkim na wypoczynek, nadchodzi czas powrotu do szkoły, potem uzupełniania garderoby w jesienno-zimowe ciuchy, wreszcie święta Bożego Narodzenia. A ponieważ przedostatnia z wymienionych faz już ma miejsce, na drugą zaś pora nadejdzie zanim mrugniemy okiem - oszuści też już są gotowi.

DajSieOszukac.shop

Na początku bardzo ważne zastrzeżenie. Nie sugeruję, że każda witryna w domenie .shop to fałszywy sklep. Jednak moje doświadczenia z analizą phishingu wskazują, że prawdopodobieństwo jest bardzo duże.

Gdy nie było internetu, na zakupy chodziło się do kilku osiedlowych sklepów i mało kto zastanawiał się, czy gdzieś jest taniej. Dzisiaj z jednej strony jest łatwiej - z drugiej dużo prościej być oszukanym. Człowiek to inteligentne, wprawione w trudach życia przez wieki ewolucji, stworzenie. Nasz mózg lubi jednak ułatwiać sobie życie. I dlatego wielu z nas widząc strony:

www.moj-sklep.pl
www.moj-sklep.shop
www.moj-skleppl.xyz

na poziomie podświadomości może nie zobaczyć między tymi adresami... żadnej różnicy! Tym bardziej, gdy będziemy się spieszyć albo otworzymy stronę w telefonie, gdzie po przewinięciu pasek adresu szybciutko się schowa. Ważne jest pierwsze wrażenie! Zaspokoi je znana nazwa, a że .shop? No przecież shop to po angielsku sklep, weźcie pokażcie mi te promocje!

I faktycznie, znaczna większość zagrożeń, rozpoznawanych przez CyberTarczę jako fałszywy sklep, znajduje się w domenie .shop. Dość często zdarza się, że oszuści podszywają się, nawet w formie kopii 1:1!, pod istniejące, legalne sklepy.

Fałszywy sklep - na co uważać

Nasza CyberTarcza robi co może. Bywają przypadki, że któraś z fałszywych stron trafi w jej sidła nieco później. Na co więc patrzeć, gdy robimy zakupy na nowych stronach?

Cena. Zdecydowanie zacznijcie od tego. Jeśli na ekranie widzimy np. cenę 15€, a obok niej przekreślone 50€ (i tak przy całej ofercie) - prawdopodobieństwo, że "zakup" okaże się przelewem na konto złodzieja jest niemal pewne. Poważnie bym się zastanawiał też, czy chcę kupować w nieznanym miejscu, które nie ma cen w mojej walucie.

Regulamin/polityka prywatności. Wystarczy spojrzeć, czy serwis:

1) posiada je,
2) czy są w nich nazwy i adresy, czy są to dokumenty generyczne,
3) a jeśli informacje faktycznie są - czy tyczą się faktycznie tej witryny.

To zajmuje chwilę i błyskawicznie weryfikuje rzetelność sklepu.

Skąd pochodzi sklep? Zakupy z Europy - jeśli sklep jest prawdziwy - obwarowane są przepisami unijnymi. Z serwisami azjatyckimi bywa różnie. Choć faktycznie towary ostatecznie docierają do odbiorcy, może to "trochę" potrwać. W przypadku sklepów spoza Europy problemem może się okazać procedura reklamacyjna.

Adres strony. O tym było na początku i naprawdę do witryn, kończących się na .shop, .xyz, czy coś podobnego warto podchodzić z zasadą BARDZO ograniczonego zaufania. Można też spróbować pewnego tricku - zamienić znaki po ostatniej kropce na .pl, .com, czy .co.uk. Może okazać się, że traficie na faktyczny sklep, a pod dziwną domeną była bezczelna, teoretycznie niczym się nie różniąca, podróbka.

Właściciel strony. Koniecznie, ale to bardzo koniecznie chcecie coś kupić. To możecie jeszcze zajrzeć na tzw. wpis WhoIs domeny. Dla domeny .pl zrobicie to na stronie https://dns.pl/whois, dla .eu - https://whois.eurid.eu/pl/ zaś dla większości pozostałych - https://www.whois.com/whois/. Jeśli nie ma informacji - to bardzo poważna czerwona flaga. Skoro ktoś ukrywa swoje dane pod pozorem RODO/GDPR, a tym bardziej, gdy korzysta z usług firmy anonimizującej... Cóż, ja bym nie kupował.

Co robić, by nie dać się oszukać

Najlepiej po prostu nie robić eksperymentów. Jeśli jednak macie na nie ochotę, nie zamawiać za wielkie pieniądze, nie logować się na dziwnej stronie na konto swojego banku. Wtedy Wasz login i hasło mogą trafić do przestępców. Płacić najlepiej kartą prepaid albo wirtualną kartą do zakupów online. No i liczyć się z tym, że jeśli chcieliście poczuć przypływ adrenaliny, może się tak faktycznie stać.

A wchodząc w rolę Świętego Mikołaja, najlepiej kupować w zaufanych, sprawdzonych miejscach na przykład w naszym sklepie!