Hanna Jaworska-Orthwein 
Las gospodarczy i naturalny to zupełnie cos innego. Las gospodarczy to miejsce produkcji drewna, gdzie gospodarka leśna musi być prowadzona w zgodzie z przyrodą i korzystnie społecznie. W lesie naturalnym znajdziemy bioróżnorodność, rozkładające się pnie i a drzewa sieją się samodzielnie.
W Orange bliska jest nam właśnie idea sadzenia wieczystych i bioróżnorodnych lasów zarządzanych przez naturę, czyli takich jakie sadzimy razem z Fundacją Las Na Zawsze. Wspólnie posadziliśmy już ponad 10 ha, a już niedługo będziemy razem chronić dojrzałe lasy w ramach kolejnych akcji z naszymi klientami.
Lasy dla człowieka
Przypominam o tym, bo właśnie trwa Tydzień Lasów FSC. Forest Stewardship Council jest organizacją odpowiedzialną za certyfikację lasów oraz wszelkiego rodzaju wyrobów z surowców pochodzenia leśnego. Głównie z lasów gospodarczych. Standard FSC zapewnia, że lasy, z których pochodzi drewno są odpowiedzialnie zarządzane: przyrodniczo, społecznie i ekonomicznie. Aby zachować to naturalne środowisko, standardy FSC zapewniają odpowiedzialną gospodarkę leśną - od drzewa do gotowego produktu na półkach sklepowych. Pozwala to chronić różnorodność biologiczną lasów. W ramach certyfikatu chronione są również prawa i bezpieczne warunki pracy pracowników leśnych i społeczności lokalnych
Standard jest wspierany przez wiele organizacji na świecie, a wybierając produkty oznaczone FSC pomagamy dbać o lasy na świecie. Należy jednak pamiętać, że certyfikacja nie buduje „ekologiczności” produktu, a wskazuje na odpowiedzialne pozyskiwanie surowca ze źródeł kontrolowanych przez niezależnych audytorów. Także w Orange Polska dbamy, aby do produkcji naszych opakowań, katalogów, mebli wykorzystywać surowce pochodzące z odpowiedzialnych źródeł, a nie np. z nielegalnych wycinek.
Uprawy leśne czyli lasy gospodarcze
Lasy wpływają na klimat tworząc schronienie dla zwierząt i pośrednio dla ludzi, są też miejscem pracy. Dojrzałe drzewa w lasach gospodarczych są wycinane, bo człowiek potrzebuje drewna. Pustą przestrzeń należy obsadzić nowym pokoleniem drzew. Zainicjowanie tego procesu jest podstawową dziedziną hodowli lasu, głównym i najbardziej odpowiedzialnym zadaniem leśników, a sadzenie drzew stało się jednym z elementów cyklu życia lasu gospodarczego.
Większość lasów w Polsce stanowią takie, w których konieczna jest ciągła interwencja człowieka - przebudowa. To wynika z zasad gospodarki leśnej prowadzonej w XIX wieku, czyli maksymalizacji zysków z 1 ha gruntu. W monokulturach wszystkie drzewa są w tym samym wieku, osiągają podobne rozmiary, co ułatwia pozyskanie drewna. W lasach gospodarczych drzewa wycina się, kiedy osiągają wiek ok. 80-120 lat, zależnie od gatunku. Ten proces związany jest z gwałtownym obumieraniem drzew i utratą dobrych właściwości drewna. Drewno zaczyna się rozkładać, więc nie nadaje się do przetworzenia na deski, meble czy papier. Dlatego w takich lasach często brakuje wielkich, kilkusetletnich drzew i miejsca dla wszystkich organizmów, które od takich drzew są zależne. Standard FSC wymaga by zarządcy lasów zostawiali pewne obszary bez gospodarki leśnej, by tworzyli ekotony, czyli elementy korytarzy ekologicznych oraz pozostawiali w lesie drzewa dziuplaste lub przewrócone przez wiatr do naturalnego rozkładu.
Lasy naturalne, czyli zarządzane przez naturę
Lasy naturalne, których przykładem może być Puszcza Białowieska wyglądają zupełnie inaczej. Drzew nie trzeba tam sadzić, ani pielęgnować. Występuje w nich wiele gatunków drzew różniących się wiekiem i rozmiarami. Rosną leśne chwasty, czyli gatunki gospodarczo niepożądane, ponieważ nie dają wartościowego plonu. Są jednak ważne dla funkcjonowania lasu np. dostarczające największej ilości dziupli lipy i graby. W lasach naturalnych martwe, połamane drzewa, rozkładając się tworzą warunki życia wielu organizmom.
Lasów naturalnych jest niestety niewiele, a od 20 lat nie powstał żaden nowy park narodowy w Polsce. Jest tylko jedna metoda ochrony lasów naturalnych: zostawić je samym sobie. To możliwe tylko w rezerwatach ścisłych, a dziś mniej jest ro tylko 5 tys. hektarów chronionych w Lasach Państwowych.
Lasy dla klimatu
W Europie najwydajniejsze lasy wychwytują dwutlenek węgla w tempie ok. 9 ton CO2 na hektar rocznie. To jednak liczby odpowiadające rosnącym na najlepszych glebach lasom bukowym w dojrzałym wieku. W polskich warunkach lasy w większości rosną na glebach niższej jakości, ich wiek jest zróżnicowany, a zarówno lasy młode, jak i stare pochłaniają CO2 mniej intensywnie ok. 4 -5 ton na hektar rocznie.
Na zmiany klimatu bardziej odporne będą lasy naturalne, bioróżnorodne. Przy silnych wiatrach sosny w jednowiekowych monokulturach są łamane, jak zapałki, a w czasie suszy mniej wody zostaje w glebie. Ale las odtwarza się szybko i samoistnie - bez ingerencji człowieka rośnie w nim więcej gatunków drzew, pojawia się też wiele nowych organizmów.
Drzewo rosnąc kilkadziesiąt lat gromadzi węgiel z atmosfery w swoich tkankach. Jeśli zostanie w lesie, to ten węgiel jest uwalniany częściowo w trakcie rozkładu, a częściowo jest przejmowany przez inne organizmy. A co się dzieje, gdy drzewo się wytnie i spali? Cały dwutlenek węgla uwalnia się w ciągu kilku minut i pozostaje w atmosferze przez dziesiątki lat. Nawet, jeśli w miejscu wyciętego drzewa posadzimy nowe, to usunie dodatkowe CO2 z atmosfery dopiero za kolejne kilkadziesiąt lat.
Najważniejsza jest równowaga. Nie chodzi o to, żeby większość lasów była wyłączona z gospodarki leśnej albo zalesiać każdą wolną powierzchnię, ale żeby odwrócić proporcje. I pamiętajmy, że leśnictwo to gospodarcze wykorzystanie lasu, a ochrona przyrody lasów naturalnych to ich wyłączenie z eksploatacji.
Michał Rosiak 
Wojtek Jabczyński 
Komentarze